|
تاراج آب ایران در بخش کشاورزی
در حال حاضر سهم زیادی از آب ایران در بخش کشاورزی مصرف میشود و این در شرایطی است که میزان هدررفت آب در این حوزه نیز بسیار زیاد اعلام شده و به اعتقاد کارشناسان، لازم است که راهکارهایی برای کاهش مصرف آب در این حوزه انجام شود.
در حال حاضر قیمت دریافتی بابت تأمین آببهای کشاورزی از آب زیرزمینی تقریباً رایگان و درباره آب سطحی، حداکثر سه درصد هزینه تأمین آن است. در بخش شرب نیز برای بخش شهری حدود ۴۷ درصد و در روستاها تنها ۲۴ درصد هزینه تمامشده تأمین آب، از مصرفکننده دریافت میشود. اختصاص یارانه به بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای جهان امری معمول است ولی مدیریت مقدار و چگونگی تخصیص آن مسئله بسیار مهمی است که بهخصوص باید از منظر اقتصادی موردتوجه قرار گیرد.
کارشناسان بر این باورند که باید توجه کرد مفاهیم اصلاح قیمت آب و واقعی کردن قیمت آن از هم متفاوت هستند، در اصلاح قیمت، وضع موجود پذیرفتهشده و بر اساس سیاستهای دولت تغییراتی در آن اعمال میشود؛ اما در واقعی کردن قیمت، اصلاح ساختار اقتصاد آب مدنظر است که طبق گفتههای رضا اردکانیان - وزیر نیرو - اصلاح ساختار فقط منحصر و محدود به وزارت نیرو نیست. بلکه باید آب، محیطزیست، خاک و منابع طبیعی با هم و در کنار هم دیده شوند که بهترین نتیجه حاصل آید.
وی با بیان اینکه ورود بخش خصوصی به بحث اقتصاد آب که زیرساختهای بازار آب را شکل میدهد نیز تأثیر بسزایی در بهبود کیفیت مدیریت عرضه و بهرهبرداری مطلوبتر از آب خواهد داشت، اظهار کرد: از نمونههای موفق عملکرد سرمایهگذاران در حوزه آب، فروش آب بستهبندی است. از سوی دیگر وزارت کشاورزی نیز با ورود به مقوله آب مجازی، کشتهای فرا سرزمینی مشروط به واردکردن محصولات و تنظیم سیاستهای صادرات و واردات محصولات کشاورزی، افق روشنتری را برای اصلاح مشکلات و ورود بخش خصوصی فراهم کرده است.
در این راستا، بسیاری از دولتها به دلیل هزینههای سنگین طرحهای توسعه منابع آب، ساخت، بهرهبرداری و نگهداری از تأسیسات آبی، مدیریت و گاهی حتی مالکیت این سیستمها را به بخش خصوصی واگذار کردهاند. هرچند این کار به تنوعبخشی مالی و پایداری مالی این سیستمها کمک میکند، اما خطر جدی آن بر محیطزیست و اقشار فقیر جامعه را نباید نادیده گرفت.
در این باره وزیر نیرو با تاکید به این مساله که قضاوت درباره گرایش به خصوصیسازی و کالا سازی آب زود است، اما دلایل زیادی برای پیگیری آن وجود دارد، ادامه داد: لیکن در کنار این مقوله، باید به جنبه کالای اجتماعی بودن آب نیز توجه کرد. بنابراین باید پذیرفت آب یک مقوله «اقتصادی - اجتماعی» است.
اما از آنجاییکه ارزش اقتصادی واقعی آب در مصارف مختلف بسیار متفاوت است، نهاد بازار بهتنهایی قادر به لحاظ کردن همه هزینههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی در برقراری پاسخگویی به نیازها و حل مسائل نیست. لذا هرگونه تصمیمگیری در این خصوص، ضرورت همدلی و هماهنگی در اقدامات جمعی را میطلبد. بهعنوانمثال بازنگری در سیاستهای موجود خودکفایی غذایی (نه خوداتکایی در محصولات استراتژیک) بهگونهای که در چارچوب تأمین امنیت ملی، امنیت غذایی و آبی نیز حفظ شود، نیازمند همافزایی و تصمیمگیری هماهنگ همه بخشهای مربوطه میشود که در شرایط فعلی و برای برونرفت از وضعیت پسابرجام و تحریمهای ظالمانه، بسیار حیاتی است.
به گفته اردکانیان، تحمیل بار سیاستهای خودکفایی غذایی (نه خوداتکایی در محصولات استراتژیک) و اشتغالزایی به بخش آب و کشاورزی نتایج خوبی به بار نیاورده است. تجدیدنظر در این سیاستها برای برونرفت از وضعیت پسابرجام و تحریمهای ظالمانه، بسیار حیاتی است. الگوهای توسعه در ایران باید متناسب با ظرفیت منابع آبی و بحران آن و طبیعت خشک و نیمهخشک کشور برای مناطق مختلف با زیستبومهای متنوع از معتدل تا خشک و گرم انتخاب شود.
بهمنظور دستیابی به اصلاح ساختار اقتصادی آب مواردی باید مورد توجه قرار بگیرد که طبق گفتههای کارشناسان منظور کردن ارزش کامل اقتصادی آب در بازتخصیص منابع آب، برنامهریزیهای کلان، سیاستهای آمایش سرزمین و بیشینهسازی ارزشافزوده حاصل از کاربرد آب، استقرار نظام قیمتگذاری آب بر اساس هزینه تمامشده کامل آب با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی هر منطقه برای کلیه بخشهای مصرف و اعمال یارانههای هدفمند به اقشار آسیبپذیر و کشاورزان در راستای ارتقای بهرهوری و امنیت غذایی مورد تاکید است.
همچنین استقرار نظام حسابداری ملی آب، اعمال اصلاحات ساختاری، نهادی و حقوقی لازم برای ایجاد، ساماندهی و تقویت بازار، بانک و بورس آب، تنوعبخشی منابع مالی و ارتقا جایگاه و سهم مشارکت و سرمایهگذاری بخش خصوصی، غیردولتی و تشکلهای بهرهبرداران آب در مدیریت امور آب، حمایت از کشت فراسرزمینی مشروط به واردات محصولات کشاورزی به کشور و منظور کردن بازرگانی آب مجازی در سیاستگذاری صادرات و واردات محصولات کشاورزی و صنعتی مورد توجه است چراکه در حال حاضر در ایران، واردات آب مجازی حدود ۴۰ میلیارد مترمکعب و صادرات آب مجازی حدود ۷ میلیارد مترمکعب است. از کل آب مصرفی جهان در بخش کشاورزی، ۱۵ درصد برای تولید مواد صادراتی مصرف شده است.
از سوی دیگر اما محمود حجتی - وزیر جهاد کشاورزی - اخیراً اعلام کرد که میزان دقیق سهم بخش کشاورزی در مصرف منابع آبی چندان مهم نیست و از ۷۰ تا بیش از ۸۰ درصد بین دستگاههای مختلف اختلاف نظر وجود دارد اما مهم این است که در این زمینه با وجود اقدامات انجام شده، عقب افتادگی داریم و باید بهرهوری را ارتقا دهیم.
وی با بیان اینکه در زمینه آب دو مسئله مدیریت و مصرف وجود دارد که در زمینه مدیریت همه باید تلاش کنیم تا از هدر رفت آن جلوگیری کنیم و سفرههای آب زیرزمینی را بیش از پیش تغذیه و تقویت کنیم، اظهار کرد: یکی از مشکلات برداشت بیرویه از سفرههای آب زیرزمینی بوده و روز به روز تعادل آن بیشتر به هم میخورد که در این زمینه تعادل بخشی سفرههای آب زیرزمینی از اهداف پیش رو است و به نظر میرسد که با کمک همه بهرهبرداران میتوان به آن دست یافت.
وزیر جهاد کشاورزی به دیگر جنبه مسئله آب به نام مصرف اشاره کرد و گفت: در مسئله مصرف که پس از مدیریت از اهمیت بالایی برخوردار است، باید به این نکته توجه کنیم که در همه دنیا بخش کشاورزی بیشترین مصرفکننده منابع آبی است و به صورت میانگین سهم این بخش حدود ۷۰ درصد است که البته در ایران به گفته همکارانم در وزارت جهاد کشاورزی، سهم بخش کشاورزی از مصرف آب در همین حدود قرار دارد اما کارشناسان وزارت نیرو معتقدند که این میزان بالاتر از ۸۰ درصد است.
حجتی با بیان اینکه میزان مصرف آب در بخش کشاورزی در برخی کشورها همچون پاکستان بالاتر از ۹۵ درصد محاسبه شده است، تاکید کرد: مسئله اساسی این است که چگونه آب را با کمترین هدررفت به مزرعه برسانیم و در این زمینه با عقب افتادگی روبرو هستیم و مهمتر از همه این مسائل بهرهوری آب است که در این زمینه علم و تکنولوژی از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه برای افزایش بهرهوری آب باید به این توجه کنیم که ارزش اقتصادی هر گیاه چقدر بوده و اگر آب را صرف آن کنیم، چه ارزشی پیدا میکند و چه محصولی برای ما تولید میشود. بنابراین باید از منظر اقتصاد آب به این مسئله توجه کنیم که چه محصولاتی را باید در داخل تولید کنیم و کدام محصولات را همچون ذرت باید وارد کنیم.
بنا بر اعلام، در سالهای گذشته در وزارت جهاد کشاورزی اقدامات مناسبی در حوزه مدیریت و افزایش بهرهوری آب در این بخش انجام شده است که میتوان به انتقال کشت محصولات از بهار به پاییز همچون چغندر قند اشاره کرد که سال گذشته میزان تولید آن به یک میلیون تن در پاییز رسید و این سبب میشود که مصرف آب در این بخش تا حدود بسیاری کاهش پیدا کند و همچنین کشت نشایی از دیگر جهتگیریهای وزارت جهاد کشاورزی بوده است که میتواند مصرف را ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش دهد.
به گفته مسؤولان، راهکار بعدی که در حوزه ارتقا بهرهوری آب به آن توجه ویژهای صورت گرفته است، توسعه کشت گلخانهای بوده که طی سالهای اخیر به سرعت در حال رشد و توسعه است و میتواند در حوزه ارتقا بهرهوری آب تأثیر فوقالعادهای داشته باشد چراکه به عنوان مثال در تولید برخی محصولات جالیزی میتواند تا ۱۰ برابر تولید را ارتقا دهد.
بر این اساس، در نیمه اول امسال حدود ۱۴۰۰ هکتار گلخانه راهاندازی شد و توسعه یافت که این میزان دو برابر کل سطح گلخانههایی بود که در سال گذشته به بهرهبرداری رسید. همین مسئله سبب شده با وجود اینکه هر ساله آب کمتری در اختیار بخش کشاورزی قرار میگیرد، تولیدات بهتری داشته باشیم و از این منظر مشکلی به وجود نیاید.
به گفته وزیر جهاد کشاورزی، براساس ارزیابیهای صورت گرفته اتاق بازرگانی، میزان بهرهوری آب در سالهای گذشته در بخش کشاورزی شش درصد رشد داشته است و میزان تولید ماده خشک به ازای مصرف هر متر مکعب آب به ۱.۳۲ کیلوگرم رسیده است چراکه در این پنج سال، بیشترین سرمایهگذاری در مزرعه در طول دورههای مختلف صورت گرفته است.
توجه به این نکته که امنیت غذایی به مفهوم خودکفایی داخلی نیست و باید سیاست خوداتکایی در محصولات استراتژیک، همزمان با امنیت آبی، در چارچوب امنیت ملی و ظرفیتهای تولیدی تبیین شود و ایجاد نظامهای بهرهبرداری متناسب با مدیریت بههمپیوسته منابع آب، شرایط تغییر اقلیم و سازگار با کمآبی و همچنین توسعه صنایع پاییندستی کشاورزی، گلخانههای صنعتی، صنایع کوچک، صنایعدستی و کسبوکارهای سبز، انرژیهای نو، اکو توریسم و بومگردی میتواند مشاغل جایگزینی را تولید کند که وابستگی معیشتی کمتری بر منابع آبی سرزمین به وجود آید.
اما به اعتقاد تحلیلگران، تحقق راههای دستیابی به کشاورزی پایدار نیازمند اتخاذ راهبردها و اقداماتی از قبیل مشارکت فراگیر بهرهبرداران آب، افزایش بهرهوری، تحویل حجمی آب به مصرفکننده، بهکارگیری خلاقانه مهندسی و مدیریت در کلیه مراحل کاشت، داشت و برداشت جهت افزایش کارآیی مصرف آب کشاورزی، تغییر زمان کشت، توسعه کشتهای گلخانهای، کشت فرا سرزمینی، توسعه سیستمهای مدرن و کارآمد، توجه به انتخاب الگوهای کشت مناسب خصوصاً حمایت از تولید محصولات با تقاضای آب، اصلاح ساختارهای مالکیتی اراضی کشاورزی و یکپارچهسازی و حمایت در افزایش سرانه زمین بهرهبرداران، بهمنظور کاهش هزینه و جلب سرمایهگذاری است که میتوانند نقش مهمی در مدیریت منابع آب در کشاورزی ایفا کنند.
اخبار
همتی تاکید کرد
ضرورت حفظ روابط با بانکهای خارجی
رئیسکل بانک مرکزی با اشاره به اعتماد مردم به نظام بانکی کشور، حفظ و تقویت روابط محدود بانکی کشورمان با بانکهای خارجی را یک ضرورت دانست.
عبدالناصر همتی با اشاره به نگرانیهای ایجادشده درباره سررسید سپردههای ویژه ۲۰ درصدی بانکها و احتمال ورود درصدی از آن به بازار ارز، اظهار کرد: در این مورد نگرانیهایی مطرح شده بود که با تدابیر اتخاذ شده و همراهی مدیران بانکها به نحو مطلوبی مدیریت شد.
به گفته وی، میزان آن ۱۶۰ هزار میلیارد تومان بود که این موضوع نشانی به اعتماد مردم به نظام بانکی است.
رئیسکل بانک مرکزی همچنین با بیان اینکه برخی فعالان اقتصادی بر این باورند که نرخ ارز در سامانه نیما سقف دارد، تصریح کرد: این مطلب صحت ندارد، چرا که اطلاعات مربوط به حجم مبادلات و میانگین نرخ روزانه برای اطلاع عموم منتشر میشود و طبعاً حجم عرضه پتروشیمیها در میانگین نرخ، مؤثر است.
همتی در ادامه با اشاره به تصمیمگیری مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره پالرمو در روز شنبه هفته آینده، گفت: روز شنبه، مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد لایحه الحاق به کنوانسیون مقابله با جرایم سازمان یافته فرا ملی (پالرمو) تصمیم گیری میکند که توصیههای گروه اقدام مالی جزو استانداردهای بانکداری بینالمللی است و حفظ و تقویت روابط محدود بانکی کشورمان با بانکهای خارجی یک ضرورت است.
ورود ۴۶ تن لوازم آرایشی ناخن با ارز دولتی
بر اساس آمارهای اعلام شده توسط گمرک در ۱۰ ماهه نخست سال جاری، چیزی حدود ۴۶ تن «فرآوردهها برای آرایش ناخن دست و پا» به ارزش یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان به کشور وارد شده است.
در ۱۰ ماهه نخست سال جاری واردات «فرآوردهها برای آرایش ناخن دست و پا» ۴۶ تن معادل ۳۲۷ هزار دلار و به ارزش ریالی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است. این فرآوردهها عمدتاً از سه کشور آلمان، فرانسه و ترکیه وارد شدهاند.
بر اساس آمارهای اعلام شده توسط گمرک ایران، در این مدت همچنین چیزی حدود ۲۷ تن دستمال مرطوب بهداشتی و آرایشی وارد کشور شده است که ارزش دلاری آن حدود ۱۹۱ هزار دلار یعنی ۷۳۰ میلیون تومان بوده است.
میزان واردات «ظروف بستهبندی برای محصولات آرایشی و بهداشتی» نیز هزار و ۶۰۰ تن معادل سه میلیون و ۲۳۵ هزار دلار و به ارزش ریالی ۱۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است.
«ملی شو 2» به پایان رسید
مراسم اختتامیه رویداد «ملی شو 2» بانک ملی ایران با حضور مسئولان ارشد بانک و جمعی از صاحبان کسب و کارها و استارت آپ ها و ایده های نو برگزار شد.
به گزارش امتیاز، مسعود خاتونی عضو هیات مدیره بانک در این مراسم که با حضور سعداله عیسی زاده مدیرامور حوزه مدیریت و روابط عمومی و هادی سالار خیلی مدیر امور طرح و برنامه بانک، جمعی از مدیران شرکت ها و صاحبان استارت آپ ها و ... برگزار شد، با تاکید بر اینکه رویداد «ملی شو 2» بر اساس ابتکار عمل و خلاقیت در بانک ملی ایران شکل گرفت، گفت: اگر طی یک دهه اخیر نگاهی به فعالیت های بانک ها بیاندازیم، متوجه می شویم که همه این بنگاه ها با چالشی مواجه بوده اند که آثار آن در صورت های مالی و سود و زیان بانک نمایان است. این چالش حضور کسب و کارهای جدید و فین تک ها هستند که بانک ملی ایران تلاش کرد تا مسیری را برای حضور فین تک ها در این بانک ایجاد کند.
وی افزود: بر همین اساس تفاهمنامه ای فناورانه با معاونت فناوری ریاست جمهوری منعقد شد و مرکز نوآوری بانک ملی ایران موسوم به فینوداد شکل گرفت.
خاتونی تصریح کرد: بانک ملی ایران در این مرکز از استارت آپ ها و ایده های جدید حمایت می کند و فین تک هایی که در حوزه کسب و کارهای بانکی باشند نیز حمایت ویژه ای دریافت خواهند کرد. کما اینکه سککوک نیز که در ملی شو 2 رونمایی شد، در ابتدا یک استارت آپ بود و سپس بانک ملی ایران در کنار آن قرار گرفت.
عضو هیات مدیره بانک ملی ایران بیان کرد: تلاش ما بر این است تا در سومین رویداد ملی شو بانک ملی ایران، همراه با طرح ها و ایده های جدید بیاییم و از ایده ها و نگاه های نو نیز استقبال خواهیم کرد.
در پایان این مراسم نیز به ترتیب انتخاب هیات داوران از پنج استارت دنگی پال، جیبیمو، جی بی نو می، جی بام پی و کارنو با اهدای لوح و جوایز نقدی تقدیر شد. همچنین همزمان با این مراسم، اختتامیه ملی استارز نیز برگزار شد و از 277 چالش مطروحه در مسابقه «چالش نوآوری باز» بانک، شش چالش برتر در دو گروه سامانه های بانکی و داده ها و هوش مصنوعی در هر گروه کارکنان و مشتریان معرفی شدند و مورد تقدیر قرار گرفتند.
|
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/3997/17234/62804
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/3997/17234/62805
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/3997/17234/62806
|
عناوین این صفحه
- تاراج آب ایران در بخش کشاورزی
- اخبار
- «ملی شو 2» به پایان رسید