همچنان تب انتخابات در آمریکا تند است و دنیا برشی نوظهور از فرهنگ آمریکایی می بیند؛ درست در چنین روزهایی نمایشگاهی متفاوت در گالری طراحان آزاد به ابتکار تکین آغداشلو با عنوان «گسست محسوس» به نمایش درآمد که تاثیر هنر آمریکایی پس از جنگ جهانی دوم را بر هنرمندان ایرانی روایت کرد.

به گزارش امتیاز؛ آثاری از ۱۳ هنرمند از سه نسل؛ که اگر امثال یکتایی و شیشه گران در دهه ۵۰ خورشیدی تلاش کردند فرم های آن ور آبی را از جان مایه خویش عبور دهند، هنرمندانی مانند هدی زرباف یا امیر کمند و رضا آرامش در دهه ۸۰ و ۹۰ خورشیدی به نقدهای تند و تیزی رسیده اند؛ البته این میان از ستایش هنرمندان پیشروی آمریکایی نیز غافل نبودند و خوبی های آن فرهنگ را هم دیدند یکی مثل اندی وارهول یا سنت های زیبای عکس خانوادگی.

روزهای میانی آبان ماه، پای که به گالری طراحان آزاد می گذاشتی در نقطه مرکزی و کانونی، مجسمه ای چوبی ، نگاهها را به خود جلب می کرد که خشم جامعه جهانی از دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا را به خوبی بارتاب می داد: ترامپ توسط حیوانی که نقشه کره زمین روی تن آن تصویر شده در حال گاز گرفته شدن و حتی بلعیدن است و پاهای خون آلود او از یک خشم افسار گسیخته روایت می کند؛ این اثر امیر کمند در کنار مجسمه دیگرش، یک بوکسور مو مشکی قرار دارد که گر چه پای چشم راست او ضربه ای مهلک خورده اما او آماده و روپا ، مشتی دیگر پرتاب کرده و مقاومت ادامه دارد.این دو مجسمه روی یک پایه کنار هم قرار دارند؛ گویا یک جور داستان در حال روایت است، رنگهای تند، سوژه های پاپ شرقی و غربی و زاویه نگاهی طنزگونه، گاه طنز تلخ و گزنده که آثار این هنرمند را مورد توجه قرار می دهد. با توصیف همین یک اثر شاید دیگری نیازی نباشد درباره عنوان نمایشگاه چندان توضیحی داد:» گسست محسوس» هر چند که همه آثار این قدر تند اعتراضی نیستند و تکین آغداشلو سعی کرده با توجه به هنجارهای اجتماعی، نگاهی جستجوگرانه و پژوهش محور به تاثیر هنر آمریکایی بر هنر ایرانی انجام دهد.

در این نمایشگاه آثاری از رضا آرامش، سینا چوپانی، قاسم حاجی زاده، خسرو حسن زاده، هدی زرباف ، کوروش شیشه گران، طلا مدنی، امیر کمند، هومن مرتضوی، فرهاد مشیری، شیرین علی آبادی، محمد رضا میرزایی، نیکزاد نجومی و منوچهر یکتایی به نمایش بود. مرور نام هنرمندان حاضر در این نمایشگاه کافی ست تا تنوع نگاهها در این نمایشگاه به وضوح به رخ کشیده شود و همچنین ارائه آثار در مدیوم های مختلف هنری در زمره جذابیت های آن بود.

شاید نخستین پرسش خواننده این متن این باشد که چرا هنرمندان ایرانی باید از هنر آمریکا تاثیر گرفته باشند که این یک واقعیت تاریخ هنری دارد. تکین آغداشلو که خود هنرمند و طراح متولد تهران، فارغ التحصیل کارشناسی هنرهای تجسمی از دانشگاه رایرسون تورنتو و برنده جایزه اینتر اکسس و سیمپاتیکو در رشته هنرهای نیو مدیا است و این سومین نمایشگاهی ست که کیوریتوری می کند، در این باره می گوید:» بعد از جنگ جهانی دوم اروپا وارد دوران بازسازی خود - هم از نظر فکری و هم فیزیکی - می‌شود. اما در آمریکا که به نسبت بقیه جهان صنعتی از ویرانی جنگ جان سالم به در برده شرایط متفاوت بود. هنرمندان اروپایی زیادی به آمریکا مهاجرت می‌کنند و جهش اقتصادی آمریکا باعث پیشرفت و رونق بیشتر هنر تجسمی می‌شود. این در واقع زمینه‌ساز آغاز دوران طلایی هنر آمریکا می‌شود و به طبع پایتخت هنر از اروپا به آمریکا و نیویورک منتقل می شود و آموزه های هنری آنجا در جهان تسری می یابد.» او درباره چرایی برپایی چنین نمایشگاهی توضیح داد: « گذشته از روابط حساس و چالش برانگیز ایران و آمریکا در یک قرن گذشته و به ویژه بعد از انقلاب، شاید گفتن این اغراق نباشد که انتخابات ریاست جمهوری امسال آمریکا برای ایران به اندازه خود آمریکا اهمیت دارد. برای من هم جالب بود در این آبان تاریخی و حساس نگاهی داشته باشم به روابط این دو کشور از دریچه هنر. همزمانی سالگرد اشغال سفارت آمریکا و انتخابات این کشور برای من بسیار نمادین و جالب بود. حتی ابتدا امکان برگزاری این نمایشگاه در مکانی نزدیک سفارت سابق آمریکا در تهران را بررسی کردم. اتفاقا یکی از گالری‌های مهم تهران پشت این سفارت واقع شده اما در نهایت گالری طراحان آزاد این امکان رو فراهم کردند که جا دارد از خانم شرف‌جهان مدیر محترم این گالری تشکر کنم.»

در میان آثار نمایشگاه سه اثر از هنرمندان معاصر توجهات بسیار گرفت؛ کار پلنگ صورتی هدا زرباف که نقدی ست به صنعت سرگرمی سازی و هالیوودیسم ؛ دو کاراکتر مشهور روبروی هم نشسته و اعضای دورنی مانند محتویات شکم خود را بیرون ریخته اند که به طبع مشمئز کننده است؛ یا کلاژ عکس رضا آرامش از مجموعه «اکشن‌ها»، که هنرمند نگاهی دارد به بدرفتاری نظامیان اشغالگر آمریکایی با اسیران عراقی. این عکس به طور خاص به واقعه‌ای در سال ۲۰۰۳ می‌پردازد که سربازان آمریکایی چند اسیر عراقی را برای اعراب و تحقیر به طور عریان در خیابان‌های بغداد می‌گردانند. واقعه‌ای که به طور اتفاقی توسط خبرنگاران نروژی حاضر در عراق ثبت و مستند شد و آرامش آن را به زبان شخصی خویش ارائه داده است و کار سوم اثر مشترک فرهاد مشیری و همسر درگذشته اش شیرین علی آبادی که ۱۵ سال پیش خلق شده و با کنار هم چیدن چند شوینده رنگ و وارنگ خارجی تلاش دارد فرهنگ مصرف گرایی و سرمایه داری در ینگه دنیا را به سخره گیرد.

پرسش متداول چنین نمایشگاههایی این است که معیار انتخاب هنرمندان برای این دورهمی هنری چه بوده است؟ 

تکین آغداشلو گفت:» من برای این نمایشگاه یک دوره مطالعه و کار پژوهشی تاریخی و تئوریک کردم تا بتوانم متناسب با امکانات و محدودیت‌های موجود مجموعه‌ای را انتخاب کنم و نمایش دهم که نماینده سبک‌ها، دیدگاه‌ها و نسل‌های مختلف هنر ایران باشد. البته تاثیرگذاری فرهنگ و هنر آمریکا روی ایران، و به طور کلی جهان، به قدری گسترده هست که شاید کل فضای موزه هنرهای معاصر تهران را هم به این موضوع اختصاص دهیم باز کافی نباشد. اما به نظر خودم مجموعه خوبی جمع شد. در روند انتخاب ده‌ها هنرمند مورد نظر من بودند که در یک پروسه حذفی با توجه به در دسترس بودن آثار و ارتباط آنها و امکانات نمایش به مجموعه حاضر رسیدیم.» او در پاسخ به این پرسش که آیا از منوچهر یکتایی تا هنرمند جوانی مانند هدا زرباف، نگاه به هنر آمریکایی نزد هنرمندان ایرانی تغییر معناداری کرده است، پاسخ داد: « حتما این تغییرات محسوس است اما بخش عمده‌ای از این تغییرات برمی‌گردد به تغییرات در خود هنر تجسمی در طی نسل‌ها. طبیعتا حضور مدیوم‌های جدید و همچنین تحولات اجتماعی گسترده در طی دهه‌های گذشته روی هنر که در ذات‌اش باید سیال و تحول‌پذیر باشد تاثیرات زیادی می‌گذارد. همچنین بازار هنر و نقش سرمایه را نمی‌توان در تحولات هنر نادیده گرفت. اما می‌توان گفت تغییری در میزان الهام‌گیری انجام نشده و همچنان پررنگ ادامه دارد.»

رزیتا شرف جهان مدیر گالری طراحان آزاد نیز درباره برگزاری نمایشگاه گسست محسوس گفت: موضوع این نمایشگاه درخور توجه است، زیرا هرچند که ما همیشه از تأثیر هنر غرب بر هنر ایران صحبت کرده‌ایم، اما هیچ‌وقت به‌طور روشن از تأثیر هنر امریکا بر هنر ایران صحبت نشده است. شاید در دوره‌ای هنر ایران تحت تأثیر اروپا بود اما در دوره‌هایی به شکل کاملاً واضح تحت تأثیر هنر امریکا قرار گرفت. درباره این مسئله هیچ‌وقت پژوهشی صورت نگرفته بود و به نظرم این نمایشگاه می‌تواند شروعی برای پاسخ دادن به سوالاتی در این زمینه باشد.

حامد نصر هنرمند طراح و خواننده درباره تلفیق طراحی و موسیقی در کارهایش گفت: به نظر من هنرها به نوعی با هم در ارتباط هستند و هارمونی‌های یکسانی دارند و این مساله به روحیه هنری هر فرد بر می‌گردد که می‌تواند در زمینه بروز چند هنر مختلف کمک کند. وقتی در حال طراحی هستم، به موسیقی نیز گوش می‌دهم و موسیقی به نوعی در بیان احساسم روی بوم کمک می‌کند، چراکه تأثیر نقاشی و طراحی بسیار عمیق‌تر از عکس است و به همین دلیل نقاشی‌ها ماندگارتر از عکس‌ها هستند. وی بیان کرد: چون من طراحی و موسیقی را همزمان (از ۹ سالگی) آغاز کردم، واقعاً ارتباط عمیقی بین این دو هنر احساس می‌کنم. همیشه سعی می‌کنم آهنگین بودن یک تصویر و چرخش چشم بر تابلو و نقاط طلایی را با حسی که از موسیقی می‌گیرم، انتقال دهم که اتفاقاً از مخاطبان آثارم نیز بسیار درباره آهنگین بودن یک تصویر زیاد شنیده‌ام.نصر با بیان اینکه هنرها از هم تأثیرپذیر هستند، پویایی طرح‌هایش را متأثر از موسیقی دانست و توضیح داد: به نظر من هنرمندان صرفاً بروزدهنده یک هنر نیستند و هنری که ذاتاً در درون انسان‌ها وجود دارد، هنر را زیباتر می‌کند که به مرور زمان و بالا رفتن تجربه یک هنرمند، تقویت می‌شود. همیشه هنرمندهایی که کارهای ویژه دارند، آنهایی هستند که می‌توانند هنر ذاتی خودشان را منتقل کنند و همین هنر ذاتی است که سبک را به وجود می‌آورد و چیزی که در وجود آنهاست، سبک‌شان را تقویت می‌کند و می‌سازد. وی که طراحی سیاه قلم را به صورت حرفه‌ای از ۱۵ سال پیش آغاز کرده است، درباره انتخاب سوژه‌هایش گفت: معمولاً سوژه‌هایی را که کنتراست بالا در تصویر ایجاد کنند، تصویر می‌کنم. ممکن است خیلی از سوژه‌ها در نگاه اول زشت به نظر آیند ولی زمانی که طراحی می‌شوند، آنها را زیبا می‌دانند و این همان تأثیری است که طراحی روی تصاویر می‌گذارد. از آنجایی که خیلی به محیط زیست علاقمند هستم، خیلی از سوژه‌هایم در حمایت از حیوانات هستند.

افتتاحیه جشنواره فیلم کودک برزیل با نمایش چهار انیمیشن ایرانی

چهار فیلم انیمیشن از سینمای ایران در افتتاحیه نوزدهمین جشنواره فیلم کودک برزیل به نمایش درمی‌آید.

به گزارش امتیاز، فیلم‌های «بامداد»، «نمکی»، «شبح ترسو» و «فهمیدم چه کار کنم» از سینمای ایران که از آثار موفق انیمیشن در جشنواره‌های مختلف به شمار می‌رود، در افتتاحیه این جشنواره به نمایش درمی‌آید.بر اساس این خبر این فیلم‌های  به‌کارگردانی «ریحانه کاوش» ساخته شده‌اند و «علی رئیسی» تهیه‌کننده این چهار انیمیشن است که در استودیو صلح آرت تولید شده‌اند.ریحانه کاوش دانش آموخته رشته کارگردانی انیمیشن از دانشکده صدا و سیما است و آثار متعددی از جمله مجموعه انیمیشن هزار و یک داستان را کارگردانی کرده و تجربه‌های ارزشمندی در زمینه تصویرسازی، گرافیک و خوشنویسی دارد. او از سوی سازمان بین‌المللی وایز انگلستان، دعوت به شرکت در یک دوره آموزشی پژوهشی شد. ریحانه کاوش در جشنواره‌های مختلف از جمله کاراکوی لهستان، پریکس ژوانس مونیخ آلمان، زلین چک، زاگرب کرواسی، جشنواره کارتون آندبای ایتالیا، هامبورگ آلمان، زاندام هلند، هیروشیما ژاپن و... حضور داشته و برنده جوایزمتعددی از جمله جایزه بهترین فیلم جشنواره وارنای بلغارستان، تندیس طلایی بهترین کارگردانی از نهمین دوسالانه انیمیشن تهران و پروانه زرین بهترین کارگردانی از جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان شده است.

نوزدهمین جشنواره کودک برزیل از ۲۱ تا ۲۸ نوامبر ۲۰۲۰ (۱ تا ۸ آذر۹۹) به شیوه مجازی برگزار می‌شود و در خلال نمایش آثار انیمیشن در بخش‌های مختلف، کارگاه‌های آموزشی برخط را برپا خواهد کرد.

 

کرونا و کشتی طوفان زده اقتصاد هنر های تجسمی

اسفندماه سال گذشته بود که سر و کله ویروس نحس و مزاحمی به نام کووید 19 یا به اصطلاح متعارف کرونا، در کشور پیدا شد؛ ویروس شوم و بدسگالی که از همان روزهای آغازین پیدایی‌اش تأثیرات سوء خود را بر زندگی آحاد مردم گذاشت و مع‌الأسف این سوء تأثیرات تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است.همزمان با تداوم و گسترش روند فراگیری کرونا در کشور، کسب و کارها و مشاغل مختلف نیز از روند صعودی شیوع این بیماری متأثر شدند و رفته رفته دامنه تحرکات و فعالیت‌هایشان محدود و محدودتر شد. در این میان، کسب و کار هنرمندان نیز از این قاعده مستثنی نبود و لزوم پیشگیری و رعایت اصول و ملاحظات بهداشتی باعث شد فعالیت‌های هنری که غالباً در بسترهای مکانی معینی رخ می‌دادند، کم‌کم از مدار رونق و توسعه خارج و متوقف شوند.تعطیلی سالن‌های سینما، تماشاخانه‌های تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، گالری‌ها و نگارخانه‌های فعال در عرصه هنرهای تجسمی و... از جمله اتفاقاتی بود که اندکی پس از گسترش بی‌محابای دامنه شیوع کرونا در کشور به وقوع پیوست و بدین ترتیب، چرخ اقتصاد هنر نیز به تدریج ساز ایستایی و توقف کوک کرد. در شرایط کم رونقی و توقف فعالیت‌های هنری در کشور، نخستین عنصری که در معرض آسیب و مخاطره قرار گرفت، معیشت هنرمندان بود؛ به ویژه آن دسته از هنرمندانی که تنها راه ارتزاقشان از هنر و فعالیت‌های هنری می‌گذشت، بیش از سایرین در معرض لطمه و فشار قرار گرفتند. در چنین شرایطی، همه نگاه‌ها و انتظارات متوجه دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر کشور بود تا شاید تمهید و راهکاری مقتضی برای جبران و برون‌رفت از شرایط بغرنج اقتصادی و معیشتی کنونی بیندیشند و وضعیت دشوار هنرمندان آسیب‌دیده را چاره‌ای سازند؛ اما مسئولین به سیاق سابقشان تنها به دادن وعده‌های دلخوش‌کننده بسنده کردند و حالا در حالی‌که قریب به یک سال از شیوع و فراگیری ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و چرخ اقتصاد هنر به کلی متوقف شده و این کشتی طوفان‌زده عن‌قریب به گل نشستن است، کماکان گام مثبت و محسوسی از سوی دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر برداشته نشده است؛ مشخص نیست اهمال و رخوت مسئولین امر تا کجا ادامه خواهد داشت. رخوت و اهمال مدیران و مسئولین امر در عرصه هنرهای تجسمی، وضعیت به مراتب بغرنج و مأیوس‌کننده‌تری را نسبت به سایر حوزه‌ها و رشته‌های هنری رقم زده است. در شرایطی که در لایحه بودجه سال 1399 سهم هنرهای تجسمی نسبت به سایر رشته‌های هنری اعم از سینما، تئاتر و موسیقی از کمّیت کمتری برخوردار است، سستی و بی‌اهتمامی مدیران عرصه هنرهای تجسمی نسبت به وضعیت معیشتی هنرمندان این عرصه نیز بر عمق و دامنه مصائبِ مسئله افزوده است.طی ماه‌های اخیر، کسر قابل توجهی از هنرمندان فعال در عرصه هنرهای تجسمی از فرط فشارهای معیشتی، عدم دریافت سفارش اثر و کم‌رونقی بازار هنرهای تجسمی، دادِ سخن برآورده و شکوه‌ها سر داده‌اند اما فریاد آنها فرجامی جز بی‌اعتنایی و عدم پاسخگویی مسئولین امر پیدا نکرده است.