|
هنر عاشورایی ریشه در باور هنرمند دارد
«عاشورا» یکی از مهمترین موضوعات مورد توجه هنرمندان نقاش در طول اعصار مختلف بوده و در عصر حاضر نیز بیشتر مورد توجه هنرمندان طراحان گرافیک است، چراکه هنر عاشورایی، از دیرباز تاکنون نقشی ویژه در زندگی مردم این مرزوبوم داشته و رهنمای طیفی از هنرمندان متعهد بوده است. به همین دلیل هنرمندان ایرانی هر کدام به روشها و سبکهای مختلف، آثاری عاشورایی خلق کرده و برخی از این آثار هیچ زمان از یاد و خاطره مردم فراموش نشدهاند که شاید بتوان به اوج این آثار در نقاشیهای قهوهخانهای اشاره کرد که از مهمترین آثار قهوهخانهای عاشورایی، آثار حسین قوللر آغاسی است. همچنین میتوان به محمود فرشچیان هنرمند نقاش عصر حاضر و آثار عاشوراییاش که معروفترین و پرکاربردترین اثرش، تابلوی «عصر عاشورا» است، اشاره کرد. اما در ادامه قصد داریم به معرفی برخی هنرمندان نقاش و طراح گرافیک عاشورایی بپردازیم که امروز نقشی ویژه در بالا بردن جلوه بصری مردم نسبت به قیام عاشورا و امام حسین (ع) دارند.
طرحهایی برگرفته از ارادت به اباعبدالله الحسین (ع)
مسعود نجابتی هنرمند طراح گرافیک و مدیر کانون «هنر شیعی» که نقشی ویژه در بروز استعدادهای هنری و بصری هنرمندان جوان در راستای انقلاب اسلامی و هنر دینی دارد، یکی از هنرمندانی است که در آثار گرافیکیاش به عاشورا و امام حسین (ع) پرداخته است. در آثار او که برگرفته از آیات و احادیث ماندگار عاشورایی است، توسل و ارادت به اباعبدالله الحسین (ع) موج میزند.
نجابتی معتقد است در رشتههایی چون خوشنویسی، تایپوگرافی و تصویرسازی میتوان آثاری درخور و شایسته در ذیل هنر دینی و عاشورایی خلق کرد اما هرچند او تاکید میکند که هنرهای اسلامی و عاشورایی جدید را باید در نیاز امروز و ارتباط واقعی با مخاطب امروز پیدا کنیم.
وی در این مورد گفت: هنرهایی که امروز در فضاهای مذهبی از آنها استفاده میکنیم میراث به جا مانده از پیشینیان است. ما در یافتن زبان امروزی و خاص امروز موفق نبودهایم یعنی وقتی بعضاً آثار موفق را بررسی میکنیم رگ و ریشه سنت را در آن میبینیم چه آثار خودم و چه آثار همکاران وامدار میراث صفوی و قبل از آن است. ما در دهههای اخیر به سبک جدید نرسیدهایم که اگر زمانی در آینده بخواهند آثار هنر اسلامی را قضاوت کنند، این دوره دارای ویژگی بارز و برجستهای است. هر چند موفقیتهایی از سوی همکاران در این حوزه کسب شده ولی این موفقیتها بیشتر در پرداخت بوده است تا در رسیدن به عناصر.
تاکید بر هویت در آثار پرویز اقبالی
پرویز اقبالی هنرمند طراح گرافیک، تصویرگر، پژوهشگر، دانش آموخته دانشگاه شاهد و عضو هیئت علمی آن دانشگاه است. اقبالی که از تصویرسازان شناختهشده عرصه فرهنگ و هنر دفاع مقدس است و تاکنون آثار متعددی چون «بعد از کشتار»، «مثل چشمان بابا»، «افسانه تیراندازان جوان»، «حماسه حاج یونس»، «نخستین تلاوت» و «عاشورا» را خلق کرده است. کتاب مصور عاشورا چاپ پنجم خود را پشتسر میگذارد و جالب اینجاست که چاپ آن در کشورهای دیگر نیز با استقبال بسیار خوب مخاطبان مواجه شده است. اقبالی از منابع دسته اول بسیار استفاده میکند و به تئوریها و مباحث جدید تسلط دارد و میتواند آنها را به دانشجویان انتقال دهد.
وی درباره نقش هویت در آثار هنری بیان کرد: هر تصویرگری در ایران وقتی میخواهد تصویرسازیهایش را امروزی جلوه دهد سعی میکند از المانهای هنر مدرن بهره بگیرد و به همین دلیل در تصویرسازی دینی به مشکل بر میخورد چون مخاطبپذیر نیست؛ اولین اصل در تصویرسازی دینی «مخاطب پذیری» است، به همین دلیل باید هویت داشته باشد. نکته مهم اینجاست که سنتهای ایرانی اسلامی توانستند تصویر ذهنی مردم را شکل دهند و توانستند در دل آنها جای بگیرند.
اقبالی همچنین گفت: بزرگترین معضلی که در جامعه تصویری ما وجود دارد، این است که تصویرش را اعم از نقاشی یا تصویرسازی با هنر مدرن گره زده است. در طرف دیگر اما، هنر اسلامی و دینی میتواند این کار را انجام دهد یعنی واقعیت را میشکافد برای رسیدن به یک حقیقت. هنرمند اسلامی برای نشان دادن «حقیقت» نظم، ایمان، تعالی و یک دنیا شور و عشق و مستی دارد. هنرِ هنرمند اسلامی و دینی از طرفی به داستان و روایت وابسته است و از طرف دیگر به معنا و معنویت توجه دارد و سعی میکند آن حقیقت را کشف کند، بنابراین کاری که انجام میدهد در وهله اول سعی میکند هویت داشته باشد که هنر مدرن هویت ندارد.
روایتگری با نمادها در آثار حبیبالله صادقی
حبیب الله صادقی (متولد ۱۳۳۶ شمسی) نقاش ایرانی، عضو پیوسته فرهنگستان هنر، از پیشگامان هنر انقلاب اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد است. در سوابق حرفهای او علاوه بر سابقه تدریس در دانشگاههای طراز اول و مدیریت مراکز هنری، عنوان گرافیست و کارتونیست به چشم میخورد. صادقی، همچنین فعالیتهای گستردهای در پاسداشت هنر مقاومت و شهدای دفاع مقدس انجام داده است. از ویژگیهای خاص آثار او، روایتگری با استفاده از نمادها و شاعرانگی با بیانی نوگرایانه است.
صادقی درباره عاشورا معتقد است، «عاشورا» مفهوم یک بار مصرف و متنی نیست که آن را یک بار قرائت کنیم و کنار بگذاریم و شاهد این سخن همین که انقلاب اسلامی ایران نیز از معرفت و برکت عاشورا پدید آمده است، بنابراین من فکر میکنم ارجاع دادن موضوعات اجتماعی، آرمانی، انسانی و الهی به عاشورا میتواند زمینه نوآوری و بیان جدید را ایجاد کند. وی همچنین بر لزوم تصویر کردن عاشورا و ارزشهای دینی توسط هنرمندان تاکید دارد.
عاشقی نور و رنگ در آثار رضا بدرالسماء
رضا بدرالسماء هنرمند طراح و نگارگری است که قریب به نیم قرن فعالیت هنری حرفهای دارد و در عرصه نور و رنگ عاشقی میکند و با چرخش سر انگشتان هنرمندش آثار بدیع و چشم نوازی میآفریند. از همان سنین کودکی بذرهای استعداد در نهاد او به بار نشست و او را به وادی پر رمز و راز نقاشی سوق داد. وی که شیفته این هنر زیبا شده بود به نگارگری ایرانی روی آورد. عشق و علاقه زیاد او به دنیای نقاشی سبب شد پس از پایان تحصیلات متوسطه به صورت حرفهای و مستمر در این رشته به فعالیت بپردازد.
رضا بدرالسماء در سال ۱۳۸۷ موفق به اخذ درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است و تاکنون ۵۰ نمایشگاه انفرادی برپا و در بیش از ۲۰۰ نمایشگاه گروهی داخلی و خارجی نمایشگاه نگارگری شرکت کرده است.
مضامین آئینی و عاشورایی دستمایه نقاشی خطهای عبدالرضا چارئی
عبدالرضا چارئی هنرمند طراح گرافیک و خوشنویس، دانش آموخته دانشگاه تهران در رشته گرافیک و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد تهران است. چارئی از کودکی خوشنویسی را دنبال میکرد و با ورود به دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران در مکتب اساتیدی چون مرتضی ممیز، سیدمحمد احصایی، هادی شفائیه، روئین پاکباز، سیدجلال شباهنگی، آیدین آغداشلو، صادق بریرانی، ابراهیم حقیقی و استاد گنجینه طراحی گرافیک را فراگرفت. همچنین خط نستعلیق را نزد استاد مرحوم عبدالله فرادی در انجمن خوشنویسان ایران و خط ثلث و محقق را از استاد سیدمحمد احصایی آموخت. پس از آشنایی کامل باسنت خوشنویسی و مشق نظری از روی آثار قدما، علاقه وافری به نقاشیخط پیداکرده و آثار متعدد و متنوعی در این زمینه ارائه کرد.
آثار چارئی عمدتاً شامل مضامین آئینی و عاشورایی است و آثار زیادی را با تکنیک نقاشی خط و خوشنویسی نوین پدید آورده است. همچنین او از جمله افرادی بود که به آموزش مسکات و ترویج شخصیتسازی تجاری پرداخت است. وی نویسنده کتاب «خلاقیت در تایپوگرافی» است که در آن به تایپوگرافی فارسی، لوگوتایپ، مونوتایپ و گرید در تایپوگرافی، طراحی مونوگرام، خط معنا، ارزش اعداد در تایپوگرافی پرداخته است.
کششی عجیب که علی بحرینی به کارهای دینی دارد
علی بحرینی هنرمند نقاش نزدیک به سی سال است که به صورت حرفهای نقاشی میکند. تابلوهای عید غدیر خم، غربت حضرت فاطمه (س)، غربت حضرت علی (ع)، میلاد یاس و تجلی ظهور عنوان برخی از آثار اوست. گرایش وی در نقاشی رئالیستی است و تلفیقی از سبکهای رئال، امپرسیونیسم و نگارگری در آثارش استفاده میکند.
وی در گفتگویی درباره هنر دینی گفت: از کودکی در ذهنم بود که اگر روزی نقاش خوبی شدم کارهای دینی انجام دهم و کششی عجیب به کارهای دینی دارم. حیفم میآید موهبتی که خداوند در وجود آدمها قرار داده حقیر کنم و معتقدم ما برای مکتب و مذهب در هنر کم گذاشتیم. هنرمندان بهطور جدی وارد میدان نشدند، بر عکس غرب که برای باورهای دینی خود در عرصههای مختلف کار کردهاند. ما در جنگ فرهنگی هستیم اما هیچ کاری برای ارزشهایمان بهصورت نهادینه شده انجام ندادیم. هر کاری هم در این اوضاع صورت میگیرد بیشتر ذوقی و احساس شخصی است. هنرمندان در زمینه هنر دینی حمایت نمیشوند، بلکه مورد حمله هم قرار میگیرند.
خلق آثار دینی و عاشورایی حسن روحالامین با هدف توسل و تبلیغ
حسن روحالامین هنرمند نقاش و دانش آموخته دانشگاه شاهد تهران، از هنرمندان جوان سرشناس ایرانی است که هنر خود را در مسیر مفاهیم عاشورایی به خدمت گرفته است. روحالامین آثار خود را با فضاسازی واقعگرایانه متأثر از مکتب باروک و کلاسیک با نورپردازیهای شدید خلق میکند. وی نمایشگاههای بسیاری را در داخل و خارج از کشور برگزار کرده است که با استقبال هنر دوستان و دوستداران خاندان عصمت و طهارت مواجه شد.
وی از نقاشان جوان آئینی است که محوریت موضوعات منتخب او غالباً مضامین شیعی و اسطورههای دینی است. روحالامین در به تصویر کشیدن مقاتل و روضهها دقیق، ظریف و دستی قوی دارد. او از جذابیت و شکوه و عظمت سبک باروک و همچنین شیوه کلاسیک برای نمایش سیر و سلوکی که به آن معتقد است بهره کامل میبرد و تصاویر باشکوه وقایع مذهبیای که برای مسلمانان آشنایی دارد و موضوعات مورد علاقه مسلمانان است را به خوبی ترسیم میکند.
حسن روحالامین در آخرین نمایشگاهی که برگزار کرده بیان کرد که آثار این نمایشگاه با هدف توسل و تبلیغ خلق شدهاند. این هدفی است که این هنرمند جوان در اکثر آثارش نیز مشهود است و علاوه بر آن، در اغلب آثارش مفاهیم عاشورایی و جلوههایی از آئینهای مذهبی اسلامی همراه است.
خلق پوسترهایی با حال و هوای عاشورا
سید حمید شریفی آل هاشم هنرمند طراح و نقاش و فارغ التحصیل کارشناسی نقاشی از دانشکده هنرهای زیبای تهران و کارشناسی ارشد گرافیک از دانشگاه تربیت مدرس است. تدریس در مراکز مختلف دانشگاهی و هنری در زمینه تصویرسازی، نقاشی و پوستر، عضویت در هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد، مسئول گروه گرافیک مرکز هنرهای تجسمی حوزه هنری، مدیر مرکز گرافیک کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و … از دیگر سوابق او به شمار میرود. وی پوسترهای متعددی درباره عاشورا خلق کرده است که اثر او در اولین نمایشگاه سالانه پوستر عاشورا نیز پذیرفته شد.
شریفی آل هاشم در گفتگویی، هنر را مؤثرترین زبان برای بیان مفهوم مبارزه دانست و گفت: به نظر میآید نزدیکترین زبان برای بیان معنا و مفهوم مبارزه که بسیار هم تأثیرگذار و ماندگار است، زبان هنر است به شرط آنکه تمام ویژگیها و مختصات این زبان رعایت شود و هنرمند سعی داشته باشد به اصل مطلب اشاره کرده و با زبان این مدیوم و این قاعده و قالب، آن مفهوم اصلی و احساسات خودش را بیان کند.
چرا عبدالحمید قدیریان مفهوم عاشورا را نقاشی میکند
عبدالحمید قدیریان هنرمند نقاش، طراح و مجسمهساز است که بنا به علاقه خود به نقاشی در سال ۱۳۵۷ وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد. در سال ۱۳۸۰ مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته نقاشی از دانشکده هنر دریافت کرد و در سال ۱۳۸۹ موفق به کسب گواهی درجه یک هنری در رشته طراحی صحنه و لباس از وزارت ارشاد اسلامی شد. او از سال ۱۳۶۰ به عنوان نقاش فعالیت حرفهای خود را آغاز و پس از آن در سال ۱۳۶۵ فعالیت سینمایی را با فیلم سینمایی «گذرگاه» به عنوان گریمور شروع کرد. قدیریان در سال ۱۳۶۶ با فیلم سینمایی هراس در عرصه طراحی صحنه و لباس مشغول به کار شد و آثار متعددی را تا به امروز طراحی کرده است.
نقاشیهای او با مضامین دینی و به ویژه عاشورایی نیز در چند سال اخیر بسیار مورد توجه واقع شده است و آخرین نمایشگاه او با عنوان «همپای نور»، نمایشگاهی متشکل از نقاشیهای عاشورایی او بود که سال گذشته برگزار شد. وی در جریان برپایی این نمایشگاه بیان کرد: در آثارم سعی دارم این موضوع را برای مخاطب به نمایش بگذارم که خداوند امام حسین علیه السلام را نقطه عطف شهادت در جهان قرار داد تا برای ما درس زندگی باشد؛ به همین دلیل بارها شده تا یک نقاشی را تا انتها کشیده و دوباره آن را بازنگری کردهام و از این بازنگریها ابایی هم ندارم.
وی گفت: معتقدم عاشورا نقطه عطف هستی است. خداوند وقتی شروع به خلقت کرد، زمانی که لوح و قلم را آفرید اولین کلمهای که بر لوح نوشت «قتل حسین» بود و آن پایان نبود بلکه شروع حیات بود. «قتل حسین» در عالم معنا، به معنای حیات است. در عالم مادی، ما و با نگاه ما انسانها، این واقعه مرگگونه جلوه دارد و ما به چشم نابودی به آن نگاه میکنیم، در صورتی که از نگاه الهی و آنچه که خدا ما را به آن دعوت میکند، این نگاه، نگاه زندگی بخش است. از آنجایی که میخواهم این مفهوم را متوجه شوم سعی میکنم در حیطه مفهوم عاشورا، آثارم را در زوایای مختلف خلق کنم، البته قصد من خلق تابلو نیست و برای درک این مفهوم سنگین الهی است که حول موضوع عاشورا کارهایم را انتخاب میکنم.
آرزوی پوشیدن لباس راهب در «خورشید کاروان»
ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با سپری کردن بیش از ۴ دهه پا به قرنی تازه گذاشت؛ در این عمر سپری شده ۴۳ ساله، آثار مختلفی با موضوعاتی متنوع از دفاع مقدسی، دینی، کمدی، اجتماعی و… تولید و در سالنهای تئاتر به صحنه رفتند. برخی از این آثار بسیار جریان ساز بودند و برخی آثار خاطرهانگیز و پرمخاطب.
شاید خالی از لطف نباشد مروری داشته باشیم بر آثاری که طی دهههای ۶۰، ۷۰، ۸۰ و ۹۰ تولید و اجرا شدند، روندی که این آثار برای تمرین و تولید طی کردند، گروهی که در تولید و اجرای اثر حضور داشتند و دیدن تصاویر این اجراها اعم از عکس یا فیلم.
از این رو در گروه هنر تصمیم بر این شد که از آغاز سال ۱۴۰۰ با جمعآوری اطلاعات مختلف اجراهای ۴ دهه گذشته، مروریبر تولیدات تئاتر ایران در این بازه زمانی داشته باشیم.
سراغ نمایش «خورشید کاروان» به نویسندگی ابوباسم حیادار، بازنویسی مهدی متوسلی و کارگردانی محمود فرهنگ رفتهایم.
«راهب به سمت صندوق میچرخد… موزیک همراهی میکند… راهب در صندوق را میگشاید و نور سبز از داخل صندوق راهب را در بر میگیرد… راهب از حال میرود و در کنار صندوق میافتد… آوایی به گوش میرسد… عزاداران مرثیه میخوانند و از میان جمع به پیش میآیند… شمعهای عزاداران تنها نور صحنه است....»
سطرهای بالا بخشی کوچک از نمایشنامه «خورشید کاروان» است که بر اساس نمایشنامه «هیهات» اثر زنده یاد ابوباسم حیادار و توسط مهدی متوسلی نوشته شده است. این نمایش بازگوکننده سفر اسرای واقعه عاشورا و رسیدن به دیر راهب نصرانی جهت اقامت و استراحت شبانه و ماجرای راهب نصرانی و سر بریده حضرت اباعبدالله امام حسین (ع) است.
«خورشید کاروان» کاری از مؤسسه فرهنگی فدک اولین بار در سال ۱۳۷۱ و با کارگردانی حسین نورایی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران روی صحنه رفت و از آن زمان تاکنون بیش از ۱۲۰۰ اجرا در تهران و شهرهای مختلف ایران و همچنین برخی کشورهای جهان از جمله هلند، انگلستان و امارات اجرا شده است.
این اثر نمایشی طی سالیان گذشته و به صورت مستمر در ایام ماه صفر روی صحنه رفته و با استقبال مخاطبان مواجه شده بود. البته در سال ۹۹ و به دلیل شیوع ویروس کرونا «خورشید کاروان» به صورت نمایشنامه خوانی و به صورت آنلاین برای علاقه مندان پخش شد و در سال جاری به دلیل موج جدید شیوع ویروس کرونا وضعیت اجرای این اثر نمایشی مشخص نیست.
طی ۱۲ سال از اجرای نمایش «خورشید کاروان» زنده یاد انوشیروان ارجمند در نقش «راهب» در این اثر نمایشی به ایفای نقش پرداخت و از سال ۹۴ جلیل فرجاد ایفای این نقش را بر عهده گرفت و سیروس همتی، کرامت رودساز و مهدی امینی به همراه بیش از ۱۰۰ بازیگر دیگر گروه بازیگری این اثر نمایشی را شکل دادهاند.
جلیل فرجاد از بازیگران با سابقه تئاتر، سینما و تلویزیون که حدود ۶ سال است بازی در نقش «راهب» به عنوان نقش اصلی نمایش «خورشید کاروان» را عهده دار است از تجربه حضور خود در این نقش و اجرای نمایش «خورشید کاروان» گفت.
فرجاد درباره چگونگی حضور خود در نمایش «خورشید کاروان» گفت: سالی که برای ایفای نقش «راهب» به نمایش «خورشید کاروان» پیوستم زنده یاد انوشیروان ارجمند با کسب اجازه از گروه نمایش و برای انجام تعهدی که برای حضور در پروژه تصویری داشت در اجرای آن سال نمایش حضور نداشت.
وی یادآور شد: صادقانه بگویم که در روزهای دوم و سوم روخوانی متن ترس عجیبی بر من مستولی شد و به گروه اعلام کردم که نمیتوانم این نقش را بازی کنم. به دوستان گفتم که این نقش سخت است و حال و هوایی دارد که حس میکنم از عهده من بر نمیآید.
این بازیگر تئاتر ادامه داد: دوستان گروه با من صحبت کرده و گفتند که از عهده این نقش بر میآیم و میتوانم آن را ایفا کنم. شب در تنهایی با خودم درد و دل کردم و با خودم عهد و پیمانی بستم و قراری گذاشت. از فردای آن شب در تمرینها حاضر شدم که ۱۰ روز به طول انجامید و سپس در شهر بوشهر نمایش را روی صحنه بردیم. در حالی که گروه خیلی به من کمک کرد ولی در اولین اجراها خیلی به من سخت گذشت.
فرجاد با بیان اینکه زنده یاد انوشیروان ارجمند مدام با من و دیگر اعضای گروه در تماس بود و به من در ایفای نقش «راهب» امیدواری میداد، اظهار کرد: بعد از چند روز اجرا آرام آرام در نقش جا افتادم.
این هنرمند عرصه تئاتر تصریح کرد: هر شب به قول و قراری که با خود و خدای خود گذاشته بودم فکر میکردم تا نقش را خوب ایفا کنیم و با اعتقاد مردم بازی نکنم زیرا اگر من این نقش را به درستی ایفا نمیکردم اتفاق خوبی نمیافتاد. هر شب از خدا میخواستم در ایفای این نقش به من توان بدهد تا ضربه روحی به کسی وارد نشود.
وی با اشاره به اینکه بعد از اجرای «خورشید کاروان» در شهر بوشهر به اجرای نمایش در شهر کرمان و سپس به اجرا در برج میلاد تهران پرداختیم، افزود: در اجرای تهران بود که گفتند انوشیروان ارجمند در بیمارستان بستری است. به عیادت او رفتم و فرزندانش به من گفتند در صحنه صندوق که راهب با سر مبارک سیدالشهدا مواجه و گفتگو میکند، «سر صندوق بابا را دعا کن». متأسفانه در دومین شب اجرای «خورشید کاروان» در برج میلاد انوشیروان ارجمند به رحمت خدا رفت.
فرجاد درباره حس و حال خود برای ایفای نقش «راهب» در نمایش «خورشید کاروان» تأکید کرد: هر سال به دنبال این هستم تا ماه صفر برسد و من با این نمایش روی صحنه بروم. هر سال که نمایش اجرا میشود تا سال بعد منتظر این هستم تا زمان اجرای بعدی «خورشید کاروان» برسد تا من باز هم لباس راهب را بپوشم و روی صحنه بروم.
این هنرمند با سابقه عرصه تئاتر، سینما و تلویزیون درباره اینکه دلایل استقبال مخاطبان از نمایش «خورشید کاروان» طی حدود ۳ دهه گذشته، توضیح داد: همیشه برایم این سؤال مطرح بود چرا با وجود اینکه این نمایش قصهای مشخص دارد ولی هر بار اجرای آن با استقبال مخاطبان مواجه میشود؟ معتقدم وقتی نمایش دلی و صادقانه کار میشود و قصد فریب دادن تماشاگر را ندارد، تأثیرگذار است و مورد استقبال مخاطبان قرار میگیرد.
ایفاگر نقش «راهب» در نمایش «خورشید کاروان» در ادامه سخنان خود تصریح کرد: من شخصاً وقتی لباس راهب را به تن میکنم و روی صحنه میروم با صداقت و در حد توانم به ایفای نقش میپردازم. وقتی روی صحنه میروم تمام تمرکزم این است که صادقانه و با عشق نقش را ایفا کنم. این نقش را با خلوص نیست و رها از تمرکز روی تکنیک، فرم و مادیات اجرا میکنم.
فرجاد با بیان اینکه ۲ سال است کرونا او را از عشق ایفای نقش «راهب» دور نگه داشته، درباره خاطرات تأثیرگذاری که از ایفای این نقش در نمایش «خورشید کاروان» داشته یادآور شد: یادم است سال اولی که ایفای این نقش برایم مشکل بود، تعداد کثیری از تماشاگران به سختی به پشت صحنه میآمدند و دامان لباس من را میگرفتند و تکان میدادند و التماس دعا برای بیماران و نزدیکان خود داشتند و از من میخواستند که در صحنه صندوق، آنها را دعا کنم. من واقعاً از این برخورد جا میخوردم و شوکه بودم.
وی در پایان سخنان خود تأکید کرد: من هر شب اجرا و در صحنه صندوق خودم را رها میکردم و یاد التماس دعای مخاطبان میافتادم و در آن صحنه به خدا میگفتم «خدایا خودت جواب این دعاها را بده.»
اخبار
حیدری فاروقی خبر داد؛
سینمای ایران امسال «جشن» ندارد
رامین حیدری فاروقی رئیس انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران (آکادمی خانه سینما) درباره آخرین تصمیمگیریها در مورد چگونگی برگزاری جشن سینمای ایران در سال ۱۴۰۰، متنی زیر را منتشر کرد.
رئیس انجمن هنرها و فنون سینمای ایران در این متن نوشته است: دنیا در نظر ما مجموعه متناقضی است که بخشهای مختلفاش با هم انگار جور در نمیآیند؛ اما آدم گاهی چیزهایی را موقتاً جفتوجور میکند تا نفسی چاق کند؛ یک طرف این داستان، سور است و سمت دیگرش سوگ؛ تولد است به سوی مرگ و تا اطلاع ثانوی، هنوز ستایش زندگی زیباست چون تدبیری عاقلانه و کششی درونی و جذاب است با منطقی رازآمیز؛ درام و داستان و ماجرا و شخصیت قابل تعریف پرسشبرانگیز، در همین زیر و بالاها، زندگی جذاب و دنبال کردنی میشود. سور و جشن و سرور برای اینکه جماعتی توانستهاند سالیان سال، بخشی قابل تشخیص و متشخص به نام سینمای ایران را سرپا نگهدارند و با افت و خیزهای زندگی این سرزمین، دمسازش کنند، کار نیکویی است. اما لحن امسال، لحن دستافشانی نیست؛ روحیه این دوران، مناسب آذین نیست ولی همیشه میشود برای تولید و ساختن و پیشنهاد ادامه دادن به سمت کیفیت، آئینی برپا کرد. سینما، همه سینماست؛ از سرگرمی تا سودای مکاشفه رازهای استعلایی، دامنه روایت رخداد زندگی، وسیع است.
سینمای ایران سربلند است اما یکدست نیست
سینمای ایران، اگر از آن توقع سینما بودن داشته باشیم، سربلند است و در انواع قواره و سبک و سیاق، تولید مؤثر داشته است. اما این مجموعهٔ متنوع و متکثر، یکدست و همگن نیست و همهٔ آثار، شأن یکسان ندارند و کیفیتها متفاوت هستند و رقابت و تشویق و تمرکز بر عناصر و روابط و عوامل برتری برخی نسبت به برخی دیگر، کار رایج و مفیدی است که جشن بزرگ سینمای ایران در قالب «جشنخانه سینما» هم برای همین شکل گرفته است.اهمیت این رخداد به جوانب متعددی بر میگردد که یکی از آنها، داوری سینماگران درباره سینماست و این ارزیابی به شکل داوری جمعی نمایندگان و برگزیدگان سینمای ایران و به رسم معروف به داوری در قالب آکادمی سینمایی صورت میگیرد و حدود ۶۰۰ نفر از اهالی سینمای ایران که عضو انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران هستند، در خانه سینمای ایران به مرور عملکرد آثار اکران شده در سال گذشته میپردازند.سال گذشته این کار انجام نشد و همهگیری بیماری سخت، مانع شد. اما امسال، با توجه به برنامهای که پیش از اینها تدارک دیده شده بود تا داوری با استفاده از امکانات دنیای مجازی رخ دهد، هیئت رئیسه آکادمی در هماهنگی با هیئت مدیره خانه سینما تصمیم گرفتند تا ایده امکان تماشای آثار برای داوران در پلتفرمها فراهم شود و با تدارک سازوکار ثبت آثار و رأیگیری در سامانهٔ طراحی شده، رأیگیری و ثبتآراء و اعلام نتایج به شکل غیرحضوری رخ دهد. هنر- صنعت فیلم در جهان به سمت شیوههای دگرگونه اکران آثار سینمایی در حرکت بود که داستان پرماجرای کووید ۱۹ همه چیز را جلو انداخت و مردم از طریق درگاههای متفاوتی با آثار، روبهرو شدند؛ سینمای ایران هم همینطور.
لحن مراسم، داوری و تقدیرها متفاوت است
امسال، همه آثاری که در فاصله اول تیرماه ۱۳۹۸ تا اول تیرماه ۱۴۰۰ در انواع اکران روی پرده در سالنهای سینما یا از طریق پلتفرمها نمایش داده شدهاند میتوانند برای داوری شدن، ثبتنام کنند؛ و این در مورد آثار مستند، فیلم کوتاه و … شرایط خاص خودش را دارد که قواعد آن در تارنمای انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران شرح داده میشود. بزرگداشتهای متنوع اشخاص و عملکردها هم مد نظر است؛ مثلاً نگاه به تاریخچه جشن و برگزیدگان، نقش آیینهای سینمای ایران در انعکاس رخدادهای اجتماعی و تاریخی، تشویق نوگرایی در شیوههای تولید و توزیع و نمایش و عرضه عنوان پیشنهادی آکادمی برای پژوهش در احوال سینمای ایران و نشر و تبلیغ آن در جشن آینده.اما در نهایت، همانطور که گفته شد، لحن مراسم و مراتب داوری و تقدیر امسال متفاوت است؛ و به اجرای درست منطبق بر رویکرد و اهداف تصریح شده در تدوین اساسنامه انجمن برمیگردد؛ افقی که انعکاس دهنده دیدگاه علمی و کیفیتمحور مورد نظر شاخههای مختلف سینمای ایران است؛ مجموعهای که بانی آکادمی هستند و در مسیر اجرای آن، تلاش هیئت رئیسه به توجه بیشتر بر وجه آکادمیک و سنجش و ارزیابی و توصیف علمی و معرفتی آثار معطوف است و توضیح دلایل تمایز آثار برگزیده از دید صاحبنظران، پس از تحلیل داوریها.از این رو باید تأکید کرد، رویکرد طراحی شده برای شکل متفاوتی از اجرا، پیشاکرونایی است و البته بخش دیگر، نظر داشتن است به روحیه عمومی آحاد جامعه از جمله همکاران ما در سینما، که دوران دشوار و توأم با رنج و تنگنا را از سر گذرانده و میگذرانند؛ از توقف پروژهها و مشکلات معیشتی گرفته تا بیماری و از دست دادن هنرمندان و نخبگان و همکارانی که فقدان آنها درد ماندگار است. جامعه در التهاب و نگرانی است و رنگ رخدادها متفاوت است؛ اما جز تداوم زندگی برای تداوم زیستن راهی نیست. انجمن هنرها و فنون سینمایی ایران و خانه سینما با دقتنظر به فضای حاکم بر جامعه، امسال از واژه «جشن» استفاده نمیکند و این آئین «تشویق آثار برگزیده سینمای ایران» است که با رویکرد پاسداشت توفیقات سینمای ایران تا سال ۱۴۰۰ و گرامیداشت پزشکان و پرستاران و همه خانواده بزرگ درمانگر انجام خواهد شد؛ ماجرایی پر از شخصیتهایی با رفتارهای قهرمانانه.شرح کامل آئیننامه و شیوهنامه و روش و منش آئین امسال به زودی منتشر خواهد شد. در مورد زمان رویداد، بر اساس رخدادهای تقویمی و مناسبتها، پیشبینی صورت گرفته رسیده است به ۳۰ مهر ۱۴۰۰ اما درنهایت، انواع متغیرها مؤثر هستند و باید دید در آن هنگام، همگان به چه احوالند و ترتیب درست و رفتار معقول و زیبا و پسندیده کدام است.
از این پس، اطلاعات لازم از طریق دبیرخانه و روابط عمومی و حوزهٔ اطلاعرسانی آکادمی بیان خواهند شد.
سیمین امیریان مطرح کرد؛
چاپ نمایشنامههای 2 زبانه
سیمین امیریان نویسنده و کارگردان تئاتر درباره تازهترین فعالیتهایش گفت: تعدادی از نمایشنامههایی که پیش از این نوشته بودم به صورت ۲ زبانه منتشر شدهاند. این آثار از نوشتههای قدیمی تر من هستند و در همان زمان انتشار با ترجمه دوستان مترجمم که خارج از کشور هستند به زبان انگلیسی نیز ترجمه شدند. این اقدام در جهت آشنایی مخاطبان خارجی زبان با نمایشنامههای ایرانی صورت گرفته است و تعدادی از این آثار نیز در خارج از کشور اجرا شدهاند.وی ادامه داد: این نمایشنامهها که جزو آثار بزرگسال من هستند «من و گربه پری»، «کهربا»، «سایه پنهان»، «خب دیگه چی می خوای؟»، «استقلال پشت پرده»، «سه گانه میتراس»، «دژاوو» و «صبح و بغض پرنده» هستند که قرار است به زودی مجدداً در انتشارات «مه پار» تجدید چاپ شوند.امیریان درباره نگارش و چاپ نمایشنامههای کودک نیز توضیح داد: در کنار نمایشنامههای بزرگسال، نگارش نمایشنامههای کودک را هم در دست دارم که تعدادی از آنها به چاپ رسیده است اما به دلیل شرایط کرونا هنوز اقدام به پخششان نکردهایم.وی عنوان کرد: قبل از بحران کرونا نمایشنامه «گنجشک مجیک» را هم که نمایشنامهای برای کودکان است نوشتهام که آن هم به صورت ۲ زبانه و با ترجمه مرجان مهدوی فر در نوبت چاپ قرار دارد. «نخودی و غول سرما» با ترجمه مینو قائمی، «مورچه و ملخ» با ترجمه مهتاب مهدوی فر و «بی بی کوچیکه» با ترجمه غزاله جهانبین از جمله آثاری هستند که همگی به صورت ۲ زبانه قرار است وارد بازار کتاب شوند.این کارگردان و مدرس تئاتر درباره کتابهایی که به تازگی خودش ترجمه کرده است، گفت: همچنین به تازگی ترجمه ۲ کتاب با عنوانهای «قصه گویی با عروسکها آسان می شود» و «قصه گویی با عروسکهای خوردنی» را به اتمام رساندهام که چاپ هم شدند اما هنوز به بازار نیامدهاند. این کتابها، آثار آموزشی بسیار خوبی هستند و به درد مربی مهدکودکها و مدارس و خانوادهها میخورند که کودکانشان را آموزش دهند.امیریان افزود: به عنوان نمونه در کتاب «قصه گویی با عروسکهای خوردنی» بچهها با کمک مربی شان با مواد خوراکی که با خود به مهدکودک یا مدرسه میآورند عروسک میسازند و بعد داستانی برای آن تعریف میکنند و در نهایت قهرمانی را که خودشان خلق کردهاند، میخورند. این کار احساس خوبی در بچهها به وجود میآورد و با خوردن قهرمانی که خودشان خلق کردهاند حس قهرمانی به آنها دست میدهد و در عین حال غذایشان را هم میخورند.
وی در پایان صحبتهایش یادآور شد: همچنین چندین سال قبل کتابی را با عنوان «بازی زندگی» نوشته فلورانس اسکاول شین ترجمه کرده بودم که همراه با زندگینامه این نویسنده به تازگی چاپ شده است که هنوز به دلیل شرایط نامناسبی که کرونا در بازار کتاب به وجود آورده، وارد بازار فروش نشده است.
|
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/8574/27982/98476
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/8574/27982/98477
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/8574/27982/98478
|
عناوین این صفحه
- هنر عاشورایی ریشه در باور هنرمند دارد
- آرزوی پوشیدن لباس راهب در «خورشید کاروان»
- اخبار