زورق گفت:بنی امیه در عاشورا از نظر نظامی پیروز شد ولی از نظر سیاسی شکست خورد چون نتوانست روحیه اهل بیت و اسرا را درهم بریزد آنها از دختر بچه سه ساله خرابه نشین هم شکست خوردند.

هفتمین قسمت از برنامه تلویزیونی سوره به موضوع سیاست اموی اختصاص داشت. میهمان این برنامه محمد حسن زورق استاد تاریخ اسلام و نویسنده بود که پیش از این هم در برنامه دیگری از سوره با موضوع سکولاریسم اموی در سوره حاضر شده بود.

دیانی در ابتدای برنامه گفت: در قسمت قبلی به اینجا رسیدیم که ابوسفیان بعد از سیری که پشت سرگذراند و به قدرت رسید، شرک را از اندیشه خود کنار گذاشت اما توحید را به جای آن ننشاند و از اینجا خواستگاه بنی امیه جدید پسا اسلام است. بعد از این بنی امیه چه می کنند؟

زورق گفت: شما فرمودید به قدرت رسیدن ابوسفیان در حالیکه ممکن است برخی بگویند ابوسفیان که به قدرت نرسید اما اگر ابوسفیان را جزو حزب مخفی سکولار بدانیم اینکه ابوسفیان با قدرت بوده معنی می‌دهد. وقتی خلیفه سوم به خلافت رسید، ابوسفیان پرسید: آیا همه خودی هستند؟ و وقتی مطمئن شد غریبه‌ای نیست گفت: بنی امیه قدرت را آنچنان در دست بگیرید که کودکان توپ بازی را. به هم پاس بدهید اما از دست ندهید. پس معلوم می شود که خودش را صاحب قدرت می‌بیند. الان در علوم سیاسی تئوری وجود دارد به نام «تئوری بازی». در ادبیات سیاسی هم رایج شده که به نقش آفرینان سیاسی، بازیگر می‌گویند. اولین کسی که سیاست را به بازی تشبیه کرد، ابوسفیان بود. امروز وقتی درباره تئوری بازی سیاست حرف زده می شود، می گویند شباهت های میان سیاست و بازی وجود دارد. شباهت اول اینکه در بازی دو طرف وجود دارد که باهم رقابت می‌کنند، شباهت دوم هم اینکه در بازی، خوب بازی کردن شرط لازم و کافی این نیست بلکه شرط لازم و کافی این است که شما خوب بازی کنید و رقیب تان بد بازی کند. اگر شما خوب بازی کنید اما رقیبتان از شما بهتر بازی کند، آن وقت شما برنده بازی نمی شوید. اما تفاوت بازی و سیاست این است که در بازی شما نمی توانید طرحی برای بازی رقیبتان داشته باشید اما در سیاست می‌توانید لباس رقیب بپوشید و در تیم رقیب به نفع خودتان و به ضرر رقیب بازی کنید.

وی افزود: در علوم سیاسی دو گروه را در نظر می گیریم؛ گروه ذی نفوذ و گروه فشار. گروه ذی نفوذ، گروه هایی هستند که داخل حاکمیت هستند اما می توانند به نفع منافع خود در داخل حاکمیت عمل کنند. گروه های فشار، گروه هایی هستند که از بیرون حاکمیت می توانند به حاکمیت فشار بیاورند. وقتی پیغمبر اسلام (ص) از مکه به مدینه هجرت کردند، نظام سیاسی «امامت» را در مدینه تشکیل داد. مبدا تاریخ ما مسلمانان جهان، آغاز امامت شخص رسول الله (ص) به عنوان یک حکومت سیاسی در مدینه است و اولین امام ما مسلمانان جهان پیامبر (ص) هستند. حضرت علی (ع) بعد از اولین امام است. کارکرد سیاسی امام علی (ع) احیای نظام امامت است. در هشت سال زمان پیامبر که سه جنگ اصلی بدر، احد و خندق در اطراف مدینه صورت گرفت. بنده در کتاب «شهر گمشده» که چندین بار تجدید چاپ شده به زندگی حضرت فاطمه (س)، حضرت رسول (ص) اختصاص دارد. این پدر و دختر غیر قابل تفکیک از یکدیگرند و این دو را از اسلام هم نمی توان جدا کرد.

این استاد تاریخ ادامه داد: ما در علم ارتباطات مفهومی با عنوان «نوآوری و گرایش داریم» براساس این مفهوم وقتی یک پیامی یک جامعه را دربرمی‌گیرد، آیا روش لایه های اجتماعی نسبت به پیام یکی است؟ خیر. به سه درصد اولیه نوآوران می‌گوییم که بهره هوشی بالایی دارند، به هدفشان عشق می‌ورزند و آنچنان به هدفشان علاقمندند که در راه آن فداکاری می‌کنند. سطح فداکاری با نوع پیام در ارتباط است. نوآوران در کانون خطرند. ۱۲ درصد بعدی نوگرایانند که از جنس نوآوران هستند منتها با کمی احتیاط. یعنی تا نوآوران پدید نیایند حرکتی نمی کنند. ۳۴ درصد بعدی پذیرندگان اولیه و از جنس نوگرایان هستند. از اینجا به بعد پذیرندگان ثانویه پدید می آایند که اعتقادی به هدف ندارند و خودشان را به شکلی که پیام دهندگان دوست دارند درمی‌آورند چون فقط می خواهند در گردانه قدرت بمانند حتی اگر آن را باور ندارند. در چنین شرایطی افرادی که طرفدار تغییر بودند و بار سنگین انقلاب را به دوش کشیده اند قربانی به قدرت رسیدن پذیرندگان ثانویه می‌شوند. چنانچه بعد از پیامبر (ص) هم این اتفاق افتاد. در عصر فتوحات سرداران سپاه اسلام را نمی بنیم بلکه سرداران شرک را می بینیم. در چنین موقعیتی در تاریخ اسلام، گروه های فشار تبدیل به گروه های ذی نفوذ شدند. این گروه ذی نفوذ راه قدرت را برای امویان باز کرد.

نویسنده کتاب «شهر گمشده» تصریح کرد: بنابر استراتژی پیامبر (ص)، می توان اقدامات ایشان را به سه دسته تقسیم کرد؛ اقدامات عمومی که هم برای استراتژی تثبیت قرآن درتاریخ لازم است و هم برای استراتژی جامعه جهانی طراز قرآن در افق تاریخ مثل بعثت.

دیانی خطاب به زورق پرسید: آیا استراتژی پیامبر انحصاری جایگاه ایشان است؟چون وقتی به امیرالمومنین (ع) می‌رسیم دیگر استراتژی نمی بینیم.

زورق اینگونه پاسخ داد: استراتژی یعنی در نظرگرفتن یک آینده ممکن و مطلوب و برنامه ریزی از آینده به حال و اجرای برنامه از حال به آینده. تمام معصومین از این دو استراتژی استفاده می کردند منتها شرایط زمان فرق می‌کرد. امیرالمومنین (ع) مسئولیت ارائه جامعه طراز قرآن به تاریخ را دارد. ایشون مسئولیت دارند که به دو شعار اصلی اسلام یعنی عدالت و آزادی در تاریخ عمل کند. اگر ما به سیره امامت توجه داشته باشیم که پایه گذارش حضرت رسول (ص) هستند می بینیم که متناسب با شرایط رفتارها تغییر می‌کردند.

این تاریخ پژوه در خصوص استراتژی بنی امیه توضیح داد: بنی امیه به محض اینکه از شرک خارج شدند و رسالت پیامبر (ص) را قبول نکردند، مثل انسان مدرن و غرب امروز شدند. ابوسفیان در یک موقعیت ویژه تاریخ قرار گرفته است. وقتی فیض ربانی نازل می شود، آدم‌ها به نسبت شکر یا کفر صعود یا سقوط می‌کنند. ابوسفیان خودش را در رقابت با رسول الله (ص) قرار می دهد که این رقابت ملزوماتی قرار دارد.

نویسنده و پژوهشگر تاریخ با اشاره به اینکه الگوی اصلی بنی امیه پارس و ساسانیان هستند گفت: بنی امیه و هروقت می خواستند تجارت کنند باید از این امپراتوری عبور می کردند. وقتی شکوه و جلال ساسانیان مثل طاق کسری را می دیدند می خواستند به آن جایگاه برسند. مسجد اموی در دمشق که معاویه ساخت از نمونه های این الگوبرداری بود. معاویه این مسجد را طبقاتی کرد به این معنی که سکویی وسط شبستان مخصوص اشراف قریش درست کرده است مثل جایگاه V. I. P یا جایگاه ویژه. حالا این را در مقابل رفتار پیامبر قرار دهید که وقتی کسی وارد مجلس می شد باید می گشت تا ایشان را پیدا کند. کسی که مجذوب قدرت شده، پیام پیامبر را وسیله ای برای کسب قدرت و خود پیامبر را شخصی می‌دیدند که تزویر را جانشین شمشیر کرده است. وقتی سر امام حسین (ع) را نزد یزید گذاشتند شعری خواند با این مضمون که همه اینها بازی است. شخصیت او کمی شبیه ترامپ است. ترامپ راستگوترین رئیس جمهور آمریکا بود چون عریان آمریکا را نشان می‌داد، همانطور که یزید هم ظاهر و باطن و مافی الضمیر بنی امیه بود. تصور امویان اینگونه بود که پیامبر (ص) اول تصور ذهن و بعد تصور عین می‌کند یعنی از ذهنیت، عینیت می‌آفریند بنابراین برنامه شان این شد که در مقابل اسلام و پیامبر (ص) که اسلام را به قدرت خودشان در بیاورند تا به افق مدنظر خودشان که پارس جدید بود برسند. نگاه بنی امیه نسبت به یاران حضرت محمد (ص) هم اینگونه بود که می شود اینها را خرید و به بازی گرفت و در استخدام خود درآورد.

زورق در پایان اشاره کرد: پنج تن آل عبا، پنج چهره ویژه هستند که تک تک شان را باید شناخت. حکمت خواندن حدیث کسا هم همین است. امام حسن(ع) با معاویه صلح نکرد بلکه قرارداد ترک مخاصمه را امضا کرد بنابراین حتی اگر معاویه هم نبود، امام حسن(ع) نمی توانست امام آن مردم باشد چون آنها امت نبودند. امام که نمی تواند رهبر آدمهای دنیاطلب باشد. امروز هم ما نباید برای ظهور امام دعا کنیم باید برای ظهور امت دعا کنیم چون تا امت نباشد امام نمی تواند امامت کند. کارویژه امام حسین (ع) اثبات حقانیت رسالت پیغمبر است و اینکه ثابت شود این رفتار و برخورد، یک بازی سیاسی نیست چون آدم برای بازی که جان خودش، زنان و فرزندانش را به خطر نمی‌اندازد. بنی امیه در عاشورا از نظر نظامی پیروز شد ولی از نظر سیاسی شکست خورد چون نتوانستند روحیه اهل بیت و اسرا را درهم بریزند و آنها را تسلیم خود کنند.بنی امیه از دختر بچه سه ساله خرابه نشین هم شکست خورد.

 

سیدناصری می‌گوید که رایزنی‌های فرهنگی ایران در کابل تاکنون نقش چندانی در روابط فرهنگی ایران و افغانستان نداشته‌اند و این یک نقطه ضعف بزرگ است.

آغاز حرکت انقلابی امام خمینی (ره) باعث شد تا روحانیت شیعه به عنوان یکی از جناح‌های اصلی اسلام سیاسی مطرح شود. پیروزی انقلاب و تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران نیز ایران را بدل به یکی از پایگاه‌های اصلی اسلام سیاسی در منطقه کرد. البته این نوع خوانش از اسلام سیاسی تفاوت بنیادین و ماهوی با جریان مشابه میان اهل سنت داشت و راه‌های رسیدنش به حکومت از گذرگاه حرکت نظامی نگذشته بود. طبیعی بود که این دو جریان به دلیل رویکردهای متفاوت‌شان راهی جدا از هم را بپیمایند و در مواقعی حتی رو در روی هم نیز قرار بگیرند.

جمهوری اسلامی ایران در حالی در چنین جایگاهی قرار گرفت که پیشینه تمدنی مهمی نیز داشت و تقریباً از یک خاستگاه مشترک فرهنگی با کشورهای منطقه برخوردار بود. این دو مؤلفه ضریب نفوذ ایران در منطقه را در حوزه‌های مختلف سیاسی، نظامی و فرهنگی بالا برد. با این اوصاف اما زمان هرچه به جلوتر آمد مسئله گسترش و تبادلات فرهنگی به نسبت دیگر حوزه‌های روابط بین‌الملل عقب افتاد. این مسئله بویژه در زمینه کشورهایی مثل افغانستان که پایگاهی برای برخی از گروه‌های اسلام سیاسی بود، بیشتر به چشم آمد و جدایی فرهنگی دو ملت در دوران معاصر را موجب شد. در این روزها نیز که دوباره طالبان سربرآورده ضرورت بازنگری روابط فرهنگی دو کشور بیشتر به چشم می‌آید. درباره این موضوع با حمیدرضا سیدناصری به گفت‌وگو نشستیم.

سیدناصری سال‌ها به عنوان دیپلمات ارشد سابق وزارت امور خارجه و کارشناس مسائل افغانستان به فعالیت اشتغال داشت. «کشمیر: گذشته، حال، آینده»، «بررسی تاریخی، سیاسی و حقوقی پشتونستان و خط دیوراند» و «امام خمینی (س) و قرائتی نوین از دین» از جمله کتاب‌های منتشر شده سیدناصری است. او بویژه در کتاب «پشتونستان» تحلیل دقیق و جالبی از نقش پاکستان در اوضاع افغانستان به مخاطبان ارائه می‌دهد. به باور او مسئله پشتونستان و خط دیوراند یکی از عوامل مهم دخالت همه جانبه پاکستان در امور افغانستان و سیاست افغانستان بی ثبات و ناامن بوده است و حمایت پاکستان از طالبان را می‌توان در جهت این امر تبیین کرد. ابتدا قسمت‌های پیشین پرونده «نگاهی به «چهل سال دیپلماسی فرهنگی» را در نشانی‌های زیر بخوانید و در ادامه با گفت‌وگو با حمیدرضا سیدناصری همراه شوید:

قسمت اول: ضرورت‌های دیپلماسی فرهنگی؛ قدرت نرم ایران کی بروز پیدا می‌کند؟

قسمت دوم: چندوچون فعالیت‌های سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دیپلمات‌هایش

قسمت سوم: فرهنگیان دیپلمات و مساله گفت‌وگو / از گریبایدوف تا رومن گاری

قسمت چهارم: آیا منافع ایران در آسیای مرکزی محدود است؟ / نظر تحلیلگر قزاقستانی

قسمت پنجم: مصطفوی: گرجستان را اشتباه گرفته‌ایم / ماجرای کلوب‌های شبانه ایرانیان

قسمت ششم: رستمی: سران اتیوپی مخالف یکجانبه‌گرایی غربند / مدافعان همیشگی ایران

قسمت هفتم: جامعه شیعی ایران از دیپلماسی زیارت غفلت کرده است

قسمت هشتم: دیپلماسی فرهنگی مبتنی برشناخت، بسترساز توسعه روابط ایران-ژاپن است

قسمت نهم: یک مویز و چهل قلندر! / آمریکای لاتین را فراموش کرده‌ایم

قسمت دهم: ولادیمیر میتف: آیا ایران آمادگی ارائه تصویر خود به جهان را دارد؟

*شما سابقه سال‌ها خدمت در دستگاه دیپلماسی کشور را دارید، اما این بار اگر به عنوان یک متخصص روابط بین الملل بخواهید از بیرون ساختار دیپلماسی ایران را تحلیل کنید، نظرتان درباره دیپلماسی فرهنگی ایران در طول این چهاردهه چیست؟ ضعف‌هایش را در چه مواردی می‌بینید؟

طی چند دهه گذشته در کشورمان سطح روابط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و… با سایر کشورها با توجه به این سه مؤلفه اصلی تعیین شده است: امنیت ملی، منافع ملی و مسائل آرمانی.

نقش مولفه‌ای امنیت ملی در روابط با کشورهای همسایه و دارای مرز مشترک پررنگ‌تر است. دوم اینکه نقش منافع ملی در کشورهایی که بیشترین روابط اقتصادی و حضور ایرانیان مقیم را در آنجا دائم بیشتر است. در نهایت اینکه نقش مسائل آرمانی در کشورهای مسلمان و کشورهایی که جمعیت شیعیان قابل توجه است و این مسئله در کشورهای فارسی زبان نیز امری تعیین کننده به شمار می‌آید.

تعیین روابط جمهوری اسلامی ایران با هر کشوری با توجه به مؤلفه‌های فوق بوده و اهمیت کشورهایی که هر سه مؤلفه را دارا هستند برای کشور ما بیشتر است.

*روابط بین سفرا و وابسته‌های فرهنگی سفارتخانه‌ها و رایزن های فرهنگی را که در جایی بجز وزارت امورخارجه انتخاب می شوند، چگونه ارزیابی می‌ کنید؟

طی چهار دهه گذشته تعیین سیاست‌های فرهنگی در خارج از مرزهای کشورمان، نسبت مستقیمی با سیاست‌های کلی در دولت‌های مستقر داشته است. در برهه‌ای دیپلماسی فرهنگی در گسترش فرهنگ و تمدن ایرانی و برگزاری هفته‌های فرهنگی تعریف شده و معرفی موسیقی ایرانی، صنعت گردشگری و جاذبه‌های گردشگری کشورمان، سینما و فیلم‌های ایرانی، نقاشی و معرفی هنرمندان ایرانی و حتی تلاش برای گسترش زبان فارسی در دیگر جوامع بوده است.

و در برخی از دوره‌های زمانی تکیه بر گسترش فرهنگ اسلامی، قرآنی و گسترش حوزه‌های علمیه محور اصلی دیپلماسی فرهنگی ما بوده و به زبانی دیگر صدور انقلاب و معرفی انقلاب اسلامی محور اصلی سیاست‌های ما در خارج از کشور بوده است.

ضعف‌های دیپلماسی فرهنگی بیشتر در جاهایی خود را نشان داده که تکیه اصلی بر تماس و حمایت از شیعیان آن کشورها بوده و یا تلاش برای گسترش تشیع در بین اهل سنت صورت گرفته و باعث ایجاد حساسیت در کشور میزبان شده و روابط سیاسی و فرهنگی را تحت الشعاع قرار داده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی معاونت امور بین الملل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول انتخاب و اعزام رایزن فرهنگی و حتی مسئول سیاست گذاری و تعیین خط مشی فرهنگی در خارج از کشور بود و مشکلات کمتری بین رؤسای نمایندگی سیاسی با رایزن‌های فرهنگی بروز می‌کرد. اما پس از تشکیل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و تجمیع فعالیت‌های کلیه نهادهای فرهنگی در خارج از کشور عملاً رایزنی‌های فرهنگی از زیرنظر دولت خارج و هیأت امنایی شد. این کار باعث شد تا برنامه‌های فرهنگی خارج از کشور و رایزنان عملاً با سیاست‌های حاکمیتی هماهنگ شوند.

*تخصص شما در کشورهای منطقه بویژه افغانستان است. ما در دوره‌ای با طالبان زاویه داشتیم و مدل فکری شیعه هم با آنها تفاوت دارد. اما نکته اینجاست که خاستگاه آنها هم اسلام سیاسی است. آیا رایزن های فرهنگی ایران توانسته بودند مسئله طالبان را به سفیر و مسئولان وزارت خارجه گوشزد و تفاوت اسلام سیاسی شیعی با اسلام سیاسی القاعده را برای آنها تبیین کنند؟ امروزه که طالبان را از داخل گروه اصیل می‌خوانند، رایزن فرهنگی در افغانستان باید چه بکند؟

افغانستان کشوری است که سه مؤلفه امنیت ملی، منافع ملی و مسائل آرمانی را داراست و تحولات این کشور برای جمهوری اسلامی ایران بسیار اهمیت دارد. بیش از ۲۰ درصد از جمعیت این کشور را شیعیان تشکیل می‌دهند. از طرفی اقوام تاجیک و ازبک که عمدتاً اهل سنت هستند و به همراه قوم هزاره شیعه، جمعیت بزرگ فارسی زبانان این کشور را تشکیل می‌دهند که این موارد بخش مهمی از خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شوند و نقش آنها در آینده افغانستان برای کشورمان بسیار با اهمیت است.

در دوران چهارده ساله جهاد افغانستان و مبارزه مجاهدین و گروه‌ها و احزاب مختلف اسلامی با دولت و ارتش کمونیستی حاکم که منجر به لشکرکشی ارتش سرخ شوروی و حضور داوطلبین عرب که به پدیده افغان‌عرب‌ها معروف شدند، گروه سلفی القاعده تشکیل شد. در این دوره همواره سیاست‌های ایران در این دوره حمایت از جهاد و مجاهدین افغانستان با محوریت حمایت از شیعیان (هزاره‌ها) و فارسی زبانان (تاجیک‌ها و ازبک‌ها) بوده است.

پس از استقرار جمهوری در افغانستان، طالبان همواره در پی ایجاد خلافت اسلامی بوده‌اند. به همین دلیل هم می‌توان گفت که در افغانستان جنگ جمهوریت با خلافت در جریان بوده و هست که این امر موجب پیچیده‌تر شدن اوضاع و عدم دسترسی به یک راه حل سیاسی شده است. گفته می‌شود که در حال حاضر بدنه طالبان هیچ تغییری نکرده‌اند ولی آن دسته از مسئولان و نمایندگان طالبان که وظیفه شرکت در مذاکرات را دارند سنجیده‌تر عمل می‌کنند و دیپلمات‌تر شده‌اند.

با توجه به حضور بیش از دو میلیون نفر از مهاجران افغانستان در کشورمان و رفت و آمد بسیار زیاد افغانستانی‌ها به ایران و روابط بین دو کشور می‌توان گفت که در مجموع رایزنی‌های فرهنگی در کابل نقش چندانی در عرصه‌های مختلف فرهنگی ندارند و این یک نقطه ضعف بزرگ است. با این اوصاف اما می‌شد با انجام هماهنگی‌های لازم برای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف فرهنگی از جمله نمایشگاه‌های کتاب و… حرکت‌های مؤثری را انجام داد.

 

دوستی را می‌شناسم که کودکان مستعد خانواده را شناسایی کرده و برایشان کتاب یا مجله مناسب با سنشان می‌فرستد. این کار سبب می‌شود آن‌ها از کودکی با کتاب انس بگیرند و تبدیل به یک کتاب‌خوان شوند.

بارها دیده‌ایم که افرادی به‌عنوان سفیر فرهنگی معرفی می‌شوند که بناست فعالیت‌های فرهنگی مختلفی را صورت بدهند. به‌طور طبیعی، کتاب که یکی از ارکان مهم و جدانشدنی حوزه فرهنگ است، می‌تواند با مفهوم سفیر و سفارت فرهنگی ارتباط داشته باشد. محمدهاشم نعمت‌الهی از فعالان حوزه نشر، در این‌باره یادداشتی نوشته که در آن، افراد کتاب‌خوان را به‌عنوان سفیر فرهنگی معرفی کرده است.

مشروح متن این‌یادداشت را در ادامه می‌خوانیم؛

نمی‌دانم کلمه سفیر فرهنگی را نخستین بار از زبان چه کسی شنیده‌ام، با جست‌وجو در وب هم تعریف درستی از سفیر فرهنگی و وظایف سفیر فرهنگی دستم را نگرفت.

یکی راهنمایان گردشگری را سفیر فرهنگی خوانده و دیگری رایزنان فرهنگی را، یک نفر هم گفته اینستاگرامی‌های پرمخاطب سفیر فرهنگی می‌شوند. در مجموع می‌توان گفت سفیر فرهنگی کسی است که توانایی توسعه و ترویج فرهنگ را دارد و آن را وظیفه خود می‌داند. فرهنگ هم می‌تواند شامل هنر، ادبیات، علم و... باشد که در قالب‌های مختلفی همچون کتاب،‌ فیلم، نقاشی، عکس و .... ارائه می‌شود.

سرانه مطالعه و خرید کتاب، قصه پر غصه‌ امروز جامعه ماست و فکر می‌کنم نیاز است افراد علاقه‌مند و دغدغه‌مند برای این مشکل راه‌حلی بیابند و راهکاری ارائه دهند.

به نظرم رسید تبیین جایگاه «سفیر فرهنگی کتاب» راه‌حل مناسبی برای این مشکل است، یعنی افرادی داوطلب شوند، پای کار بیایند و در راه افزایش سرانه مطالعه، خواندن کتاب، خرید کتاب و... تلاش کنند.

با خودم گفتم یک کتاب‌خوان چگونه می‌تواند سفیر فرهنگی باشد؟ الزامات اینکه یک کتابخوان سفیر فرهنگی باشد و به توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی کمک کند چیست و چه نقشی می‌تواند ایفا کند؟

در اینجا بیشتر می‌خواهم به محورهایی بپردازم که سفیر فرهنگی کتاب می‌تواند در آن فعالیت داشته باشد و شرح دهم یک کتاب‌خوان در توسعه و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی چه نقشی دارد. منظورم هم از کتاب‌خوان فردی است که کتاب مورد علاقه‌اش را در هر زمینه‌ای، می‌خواند، فهم می‌کند و درباره آن نقد و نظر دارد.

شاید بپرسید این ویژگی را از کجا آورده‌اید، می‌گویم از قرآن، آنجا که می‌فرماید:« [این‌] کتابی مبارک است که آن را به سوی تو نازل کرده‌ایم تا در [باره‌] آیات آن بیندیشند، و خردمندان پند گیرند».

اگر یک کتاب‌خوان بخواهد سفیر فرهنگی باشد و فرهنگ کتاب‌خوانی را در جامعه گسترش بدهد در ابتدا باید خودش را در نقش و جایگاه سفیر ببیند. یعنی پرستیژ، وجهه و عملکرد یک سفیر فرهنگی را داشته باشد و دیگران باور کنند که این فرد بر اثر خواندن کتاب، مطالعه و عمل به دانسته‌های خود به این جایگاه رسیده است.

با پذیرش این نقش و باور به آن این محورها برای عملکرد او در جایگاه سفیر فرهنگی کارآمد خواهد بود. در ادامه به این محورها می‌پردازم و می‌دانم که محدود به این موارد نیست و می‌شود این فعالیت‌ها را توسعه داد.

از کتاب سخن بگوییم

صحبت از کتاب‌هایی که خوانده‌ایم بسیار لذت‌بخش است. گاهی همین حرف‌ها در جمع‌ خانواده باعث تشویق دیگران به خرید و مطالعه کتاب می‌شود. گاهی هم صحبت از کتاب و خواندن بخش‌هایی از آن باعث می‌شود سرها از گوشی بیرون بیاید. حتی می‌توان افراد علاقه‌مند به کتاب و کتاب‌خوانی را دور هم جمع کرد و یک گروه یا حلقه کتاب‌خوانی راه انداخت. خانمی را می‌شناسم که حلقه کتاب‌خوانی راه‌ انداخته و از این طریق دور هم جمع می‌شوند، کتاب می‌خوانند، نظر می‌دهند، نقد می‌کنند و بسیار هم موفق هستند. گاهی هم می‌توان آن را در قالب‌های دیگری انجام داد، مثلاً جلسات نقد و نظر برگزار کرد. افرادی را که انس بیشتری به گوشی دارند با ایجاد یک کانال یا گروه تشویق به صحبت درباره کتاب کرد. گاهی می‌توان در توییتر درباره یک کتاب نوشت.

هدیه بدهیم

به کسانی که دوستشان داریم و فکر می‌کنیم با هدیه دادن یک کتاب تشویق به مطالعه می‌شوند، کتاب هدیه بدهیم؛ به‌ویژه کودکان و نوجوانان.دوستی را می‌شناسم که کودکان مستعد خانواده را شناسایی کرده و برایشان کتاب یا مجله مناسب با سنشان می‌فرستد. این کار سبب می‌شود آن‌ها از کودکی با کتاب انس بگیرند و تبدیل به یک کتاب‌خوان شوند. گاهی می‌توان برای رفتن به مهمانی به جای خرید یک بسته شکلات یا ظروف آشپزخانه و ... یک کتاب را که فکر می‌کنیم ارزش مطالعه و وقت‌ گذاشتن دارد هدیه بدهیم.

امانت بدهیم

امانت دادن کتاب هم یکی از روش‌هایی است که به گسترش کتاب‌خوانی در جامعه کمک می‌کند، بسیاری از افراد در اطراف ما هستند که قدرت خرید کتاب را ندارند و با این کار می‌توانیم آن‌ها را تشویق به کتاب‌خوانی بکنیم. البته امانت دادن و امانت گرفتن هم شرایط خودش را دارد که باید برای آن هم فرهنگ‌سازی کرد.

وقف در گردش و نذر

یکی از روش‌هایی که سبب می‌شود افراد به کتاب علاقه‌مند شوند و کتاب بخوانند نذر یا وقف کتاب در گردش است. یعنی کتابی را که دوست داریم دیگران بخوانند به صورت وقف یا نذر در جاهای عمومی مثل مترو، اتوبوس یا نمازخانه‌ها و مساجد قرار دهیم و توصیه کنیم بعد از خواندن آن را در همان‌جا یا جای دیگری قرار داده تا دیگران بخوانند.

رایزن فرهنگی پیشین ایران در قزاقستان درگذشت

دلاور محمدپور رایزن فرهنگی پیشین جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان براثر ابتلاء به بیماری کرونا درگذشت.دلاور محمدپور از کارشناسان ارشد مسایل فرهنگی آسیای میانه و رایزن فرهنگی پیشین جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان،  دوشنبه اول شهریور، بر اثر ابتلاء به بیماری کرونا درگذشت. این‌مدیر فرهنگی سال‌ها در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مشغول به کار بود و یک دوره ماموریت به‌عنوان رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان را در کارنامه داشت.از محمدپور علاوه بر مقالات مختلف، کتاب «عاشیق قربانی، بیدار جام عشق» به‌تازگی و طی روزهای گذشته توسط انتشارات الهدی منتشر شده است.

 

مدیرکل تبلیغات اسلامی اردبیل:

ارتقای فرهنگ دینی در جامعه با کاهش آسیب‌های اجتماعی میسر می‌شود

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل بر توسعه فرهنگ اصیل اسلامی در جامعه تاکید کرد و گفت: کارگروه ویژه برای بررسی علل بروز آسیب‌های اجتماعی با همکاری تبلیغات اسلامی و سپاه تشکیل می‌شود.حجت الاسلام قاسم جعفرزاده ظهر چهارشنبه در دیدار با فرمانده سپاه حضرت عباس (ع) اردبیل، سازمان تبلیغات اسلامی را نهاد مهم تبلیغی در کشور عنوان و اظهار کرد: همکاری و تعامل نهادهای فرهنگی با سازمان تبلیغات اسلامی می‌تواند در جهت ارتقا و توسعه و پیشرفت فرهنگ دینی استان مؤثر باشد.وی اردبیل را پایگاه فکری و فرهنگی شیعه در منطقه عنوان کرد و گفت: شهر دارالارشاد اردبیل با دارا بودن پایگاه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، از اهمیت بالایی در میان علویان کشور ترکیه، شیعیان آذربایجان و مسلمانان قفقاز و آسیای میانه برخوردار است و این ظرفیت بزرگی برای نشر تعالیم دینی و اندیشه اسلامی در منطقه است.مدیر کل تبلیغات اسلامی استان اردبیل بر تحکیم بنیان فکری و فرهنگی بدنه سپاه با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرد و گفت: سازمان تبلیغات اسلامی در کنار سپاه می‌تواند در رفع آسیب‌های اجتماعی با تقویت کارگروه‌های تخصصی اقدامات مؤثری انجام دهد که مقدمات این برنامه‌ها انجام شده و پس از دهه اول محرم این برنامه‌ها با انسجام و نظم کارشناسی انجام می‌شود.حجت الاسلام جعفرزاده با اشاره به تشکیل کارگروه نخبگان حوزوی و دانشگاهی گفت: این کارگروه در اولویت اول به بررسی ریشه‌های اثرگذاری کمتر برنامه‌های فرهنگی می‌پردازند و موانع پیشرفت فرهنگی را شناسایی و در جهت رفع آن برنامه ریزی می‌کنند.

 

پیشکسوت و چهره ماندگار هنر معرق درگذشت

صلاح‌الدین علامه زاده، پیشکسوت و چهره ماندگار هنر معرق در سن ۷۶ سالگی درگذشت.

علامه‌زاده سال ۱۳۲۴ در بابل به دنیا آمد و سال ۱۳۵۳ در رشته مهندسی بهداشت از دانشکده بهداشت دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد. وی از طریق یکی از دوستان خود با هنر معرق آشنا شد و تحت نظر اساتید آموزش دید. در ادامه به‌علت علاقه فراوان به این هنر تصمیم گرفت تدریس معرق را به‌عنوان شغل اصلی خود برگزیند و شروع به آموزش علاقمندان و در کنار آن برگزاری نمایشگاه‌های متفاوت و فراوان در ایران و کشورهای مختلف کرد. علامه‌زاده از چهره‌های ماندگار کشور بود و همکاری با سازمان‌های هنری از جمله سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، شاگردان بسیاری در حوزه هنر معرق در فرهنگسراهای تهران تربیت کرد. از کارهای ماندگاری که این استاد فقید هنر معرق انجام داده، تعلیم هنر معرق به نابینایان جوان است، که آثار این هنرمندان نابینا تاکنون در نمایشگاه‌های متعددی به نمایش گذاشته شده است.

 

مجله سروش با پرونده المپیک روی پیشخوان آمد

شماره مردادماه هفته‌نامه سروش با پرونده برنامه‌های ورزشی صدا و سیما و تصویر قهرمانان در سینمای ایران منتشر شد و روی پیشخوان مطبوعات آمد.

هزار و هفتصد و سومین شماره هفته‌نامه سروش با پرونده ویژه المپیک توکیو ۲۰۲۱ ویژه مرداد ماه ۱۴۰۰ به‌تازگی منتشر شده و روی پیشخوان مطبوعات آمد.این‌مجله ۵ بخش اصلی «یادداشت‌ها»، «چهره‌ها و خبرها»، «رسانه»، «سینما» و «فرهنگ و هنر» دارد که هرکدام مقالات و گزارش‌های مختلفی را شامل می‌شوند.گفتگو با مسعود اسکویی گزارشگر پیشکسوت مسابقات ورزشی، گفتگو با رضا جاودانی دیگر مجری برنامه‌های ورزشی و عبدالله روا بهترین مجری ورزشی تلویزیون به انتخاب مردم ازجمله گفتگوی منتشرشده در این‌شماره سروش هستند. در ادامه گفتگوهای این‌شماره، مصاحبه‌های رسول نجفیان و جمشید جهانزاده به‌خاطر بازی در سریال «زندگی زیباست» و فروغ قجابگلی و اصغر نقی‌زاده بازیگران سریال «زیرخاکی ۲» منتشر شده‌اند.

سریال «کلبه‌ای در مه» موضوع مطالب بعدی این‌شماره سروش است که به‌خاطر آن، با حسن لفافیان کارگردان و سیاوش چراغی‌پور بازیگر این‌مجموعه گفتگو شده است. موضوع چهره قهرمانان ورزشی کشور در سینما هم موضوع پرونده بعدی این‌مجله است که در آن به آثار سینمایی چون فیلم‌های تختی، ببر مازندران، سرطلایی، عموفوتبالی، یاس‌های وحشی و ... پرداخته شده است. در ادامه مطالب،‌ این‌مساله در سینمای جهان هم بررسی شده است.

این‌مجله با ۶۸ صفحه و قیمت ۳۰ هزار تومان منتشر شده است.