|
گزارشی تاریخمحور از استان سیل زده سیستان و بلوچستان
دغدغه مرد خدا؛ آبادانی در تاریخ و محرومیت در دوران معاصر
دولتها در ایران معاصر از زمان قاجار تاکنون به عمران و آبادانی استان سیستانوبلوچستان بیتوجه بودهاند. اگر توجه ویژه مقام معظم رهبری و سپاه نبود، مردم منطقه دچار مصائب شدیدی میشدند.
سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور کشور است. این استان مرزهای مشترکی نیز با چند کشور دارد، با این اوصاف اما از محرومترین نقاط کشور است. این در صورتی است که وجود پدیدهای به نام مرز باید باعث شکوفایی اقتصادی و فرهنگی هر منطقهای شود.
همچنین این استان از شمالیترین نقطهاش تا جنوبیترین بخشها امکانات بالقوهای برای جذب گردشگر دارد. بجز جغرافیایی طبیعی این استان سایتها و مراکز میراثی و تمدنی مهمی دارد که گردشگران بویژه گردشگران خارجی مشتاق دیدن آنها هستند. با تمام این امکانات متأسفانه این استان (چه سیستان و چه بلوچستانش) در محرومیت کامل هستند و زیرساختها اندک است.
فارغ از همه مسائل سیاسی و اجتماعی، در این دههها تنها سپاه بود که عمران و آبادانی برای این منطقه به همراه آورد وگرنه دولتها که به طور کامل آنجا را فراموش کردهاند. مقام معظم رهبری همیشه به این استان علاقه و توجه نشان داده و بارها بر رسیدگی به مردمان این دیار تاکید کردهاند و زمانی هم که بیتوجهی دولتها را مشاهده کردند خود شخصاً دستور به تخصیص بودجههای جداگانهای برای دیار دادند.
فارغ از همه مسائل سیاسی و اجتماعی، در این دههها تنها سپاه بود که عمران و آبادانی برای سیستان و بلوچستان به همراه آورد وگرنه دولتها که به طور کامل آنجا را فراموش کردهاندهمچنین نباید هیچگاه تلاشها و رشادتهای سردار رشید اسلام شهید نورعلی شوشتری را فراموش کرد. این شهید والامقام در دوره کوتاهی که سمت فرماندهی قرارگاه قدس زاهدان را (تا زمان شهادت) بر عهده داشت به عمران و آبادانی و همچنین همبستگی اجتماعی این دیار توجه ویژه نشان داد. فعالیتهای او به قدری درخشان بود که همه بلوچها (اهل سنت این دیار) بر سر او قسم خورده و ایشان را به عنوان ناجی خود قلمداد کردند.
با این اوصاف اما به دلیل نبودن زیرساختهای لازم است که پدیدههایی مانند سیل آنجا فاجعه میآفریند، کما اینکه سیلی که به تازگی بر جنوب این استان گذشت، همین فاجعه را آفرید. ویراستی از این گزارش چندی پیش در یکی از روزنامههای کشور منتشر شده بود، به دلیل اهمیت موضوع ویراست تازهای از آن را در ادامه خواهید خواند.
منطقهای یادآور تمدنهای تاریخی
استان سیستان و بلوچستان پیشتر در طول دورههای مختلف تاریخی منطقهای آباد بود. در «عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات» محمد بن محمود همدانی آمده است: «عجایب اقالیم و بلاد؛ سیستان اقلیمی است بزرگ، جایی مبارک، پرنعمت. حدود وی از خراسان تا مفازهی کرمان و تا بامیان. شهرهای نیکو چون غور واَسفِزار و بُست و زرنج و بزرگترین جوی آنجا نهر هندمند است. در بحیره زره آید و زره دریایی است کوچک سی فرسنگ گرد بر گرد وی و در آن ماهی باشد بسیار.»
شهید شوشتری در دوره کوتاهی که سمت فرماندهی قرارگاه قدس زاهدان را بر عهده داشت به عمران و آبادانی و همچنین همبستگی اجتماعی این دیار توجه ویژه نشان داد. فعالیتهای او به قدری درخشان بود که همه بلوچها (اهل سنت این دیار) بر سر او قسم خورده و ایشان را به عنوان ناجی خود قلمداد کردنددر همین متن درباره عجایب رود هیرمند آمده است: «نهر هندمند: آبی ست به سیستان. از هزار جوی آب در آن درآید و زیادت نشود و هزار نهر از آن بیرون میآید. از حدِ غور آید، در بحیرهی زره میافتد. سی فرسنگ طول وی بُوَد و در آن ماهی بسیار بُوَد.» اما امروزه دیگر خبری از این رود و ماهیهایش نیست.» منظور از بحیرهی زره منطقهای به نام گودزره در جایی بین شهرهای زابل و زاهدان که به طور طبیعی آب هیرمند به آنجا میریخت و بخار میشد و چرخه دوباره بارش را برقرار میساخت.
این سرزمین یادآور کهنترین تمدنهای جهان (شهر سوخته) است. در منابع کهن از این سرزمین با عناوینی چون موطن جنگاوران و خردمندان و رادمردان یاد شده است. شاهد مثال این مدعا ابیاتی از شاهنامه فردوسی به این شرح است:
ز کوه و ز هامون بخوانم سپاه / سوی باختر برگشایم راه
از ایران و از زابل و نیمروز / همان کاردانان گیتی فرو
این ابیات البته مرزهای گسترده استان سیستان و بلوچستان در گذشته را نیز نشان میدهد. همچنین در این متون از سیستان به عنوان انبار غله آسیا یاد شده که نشان از رونق کشاورزی و اشتغال بیشتر مردمان این دیار به این حرفه حکایت میکند. هماکنون نیز شغل و پیشه اکثر اهالی منطقه سیستان کشاورزی است.
نقش استعمار پیر در محرومیت معاصر استان سیستان و بلوچستان
یکی از نخستین سندها درباره محرومیت این منطقه (بویژه بلوچستان) سفرنامه ادوارد براون با عنوان «یکسال در میان ایرانیان» است: «۱۸ ژوئن مطابق با ۸ شوال، امروز بعد از ظهر افضل خان بلوچ یک مرتبه دیگر به ملاقات من آمد و درخواست کرد که توصیهنامهای برای او برای دوستم میراز حسن علی خان نواب که در مشهد است بنویسم و بعد از من تقاضا کرد که با او به مشهد بروم و سپس از راه قندهار و کلات ناصری به طرف مسقط الراس او بلوچستان بروم. افضل خان گفت من میدانم که شما جهانگرد هستید و میل دارید که سیاحت کنید و بلوچستان هم یک منطقه تماشایی است و در آنجا چیزهای جالب توجه را خواهید دید ولی بلوچستان ایران جای خوبی نیست و فقیر و ویران است در صورتیکه بلوچستان انگلستان برعکس جای خوبی است.» این نخستین سند درباره بیتوجهی دولتها در تاریخ معاصر ایران به این استان تاریخی و پهناور است.
اما سنگ بنای عمده مشکلات منطقه سیستان به دلیل سیاستهای استعمار پیر انگلستان در جدا سازی افغانستان از خاک ایران است. در جریان جداسازی و حکمیت گلداسمیت سرچشمه هیرمند از ایران جدا افتاد تا دعوای آبی همیشه بین ایران و افغانستان و لزوم ارجاع داوری به انگلستان وجود داشته باشد. این جداسازی مساله حق آبه را پیش آورد. حکومت محمدرضا پهلوی به نخست وزیری امیرعباس هویدا مدام از این حق آبه کوتاه آمدند تا اینکه جریان کشاورزی در سیستان (که شغل اصلی مردم منطقه بود) کم کم به نابودی کشیده شد. عمده دلیلی که در منابع برای این کوتاه آمدن از حق آبه مطرح شده، اصرار محمدرضا پهلوی است. او اعتقاد داشت که اگر ایران از حق خود کوتاه بیاید و امتیازی به افغانستان در زمینه حق آبه بدهد، آنها دیگر در دامن کمونیسم نخواهند افتاد که البته پیشبینی درستی نبود.
مساله حق آبه سیستان و خیانت دولت هویدا
یک سند مهم برای خیانت دولت هویدا در مساله حق آبه یادداشتهای امیراسدالله اعلم است. او که خود علقههایی به منطقه داشت و زمینهای کشاورزیاش آنجا بودند مدام به دولت هویدا ایراد کوتاه آمدن در مقابل حق آبه را میگرفت. در جای جای مجموعه یادداشتهایش این گوشزد به چشم میخورد. به عنوان مثال در یادداشتهای سال ۵۶ آمده است:
با وجود نبودن امکان معیشت نه در سیستان و نه در بلوچستان به چه دلیل مرزها بسته شدهاند؟«نهم خرداد ۱۳۵۶: امروز از خودم راضی هستم چون توانستم شاهناشاه عزیزم را راضی کنم که این قرارداد لعنتی سیستان لااقل به طور رسمی مبادله نشود. عرض کردم یک رژیم سلطنتی بود و میخواسته به ما آب بفروشد و برای سیلابها هم ضمن پروتکل علیحده قرار دیگری بدهد. شاهنشاه هم میخواستهاند به او کمک بفرمایند. حالا اینها همان ۲۶ متر آب را قبول کرده، زیر همه چیز زدهاند… فرمودند چه کنیم؟ رودخانه در خاک آنهاست و همه کار میتوانند بکنند. عرض کردم حقوق مکتسبه سالهای دراز ما که به این آسانی از بین رفتنی نیست. پس این همه رودخانه مشترک بین کشورهای جهان هست، کشور بالادستی هر غلطی میخواهد میتواند بکند؟ به علاوه در این قرارداد لعنتی همه جور حق ارجاع مساله به مراجع بینالمللی دیگر را از خودمان سلب کردهایم. چرا چنین سندی به دست یک دولت لرزان که جانشین آن هم افسران جوان کمونیست خواهند بود، بدهیم؟ شاهنشاه خیلی تأمل فرمودند و مقداری فکر کردند. فرمودند دوباره بررسی میکنم. و من از خوشحالی پای شاه را بوسیدم. عرض کردم با این قرارداد ما در شهریور کمتر از دو متر مکعب آب داریم که کف هیرمند هم با آن تر نمیشود و همین! استدلال دولت ما هم این است که سیستان از لحاظ اقتصادی مهم نیست، خاک وطن یعنی چه؟ دیگر شاهنشاه چیزی نفرمودند، یعنی پرحرفی نکن.»
مرز: مشکل یا دلیلی برای آبادانی
مفهوم مرز با استان سیستان و بلوچستان عجین شده و مردمان این استان از دیرباز با این مفهوم زیستی معرفت شناسانه داشتهاند. کل مرزهای استان حدود ۲/۱۵۸۰ کیلومتر یعنی معادل یک ششم از مرزهای جمهوری اسلامی ایران است. طول مرزهای استان با کشور افغانستان نیز ۲۸۸.۵ کیلومتر یعنی معادل یک سوم از کل مرز ایران با افغانستان و طول مرزهای مشترک استان با کشور پاکستان ۹۲۱.۷ کیلومتر بوده که کل مرز مشترک ایران و پاکستان را تشکیل میدهد. طول مرزهای آبی استان با ساحل دریای عمان ۳۷۰ کیلومتر است.
مرز در همه کشورهای جهان باعث رونق و آبادانی سرزمینهای حوالی آن شده است. در کنار منافع مادی، بار فرهنگی پدیداری به نام مرز باعث شد تا بسیاری از کشورها، مانند کشورهای اروپایی عملاً به سمت برداشتن هرگونه مرزهای جغرافیایی و فیزیکی پیش بروند. مرز اکنون میان دو کشور هلند و بلژیک خطهای سفید رنگی است که در شهر بارل توسط دولتها کشیده شده است. در اتحادیه اروپا میتوان با پای پیاده و بدون نیاز به گذرنامه و… چندین کشور را گشت. به عبارتی در این کشورها به مرز به عنوان یک پدیده فرهنگی چشم دارند نه یک پدیده امنیتی؟
میراث این خطوط مرزی بسیار برای اهالی استان سیستان و بلوچستان چه بوده است؟ آیا با وجود نگاه و رویکرد امنیتی حاکمیت مرکزی به مقوله مرز، این پدیده برای اهالی برکت به همراه داشته یا شر مطلق بوده است؟ با توجه به تمام محرومیتها، آیا اهالی این استان هنوز هم مرزبانان ایران به شمار میآیند، یا محرومیتها باعث شده تا آنها دیگر فکر عدماهلیت خود برای پاسبانی از مرزها باشند؟ چرا با وجود جمعیت انسانی در دیوار مرزی امنیتی توسط حکومت ایجاد شده است؟با وجود نبودن امکان معیشت نه در سیستان و نه در بلوچستان به چه دلیل مرزها بسته شدهاند؟ مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جماعت اهل سنت زاهدان و همچنین مدیر دارالعلوم زاهدان بارها به این مساله اشاره کرده است. او گفته که شیعه و سنی در این استان امکان معیشت ندارند و اگر مرزها را باز نگه دارید، امکانی برای معیشت پیدا میکنند ضمن اینکه با باز گذاردن مرزها بهتر میتوان مساله قاچاق سوخت را کنترل کرد. خشک شدن هامون و نبودن امکانی برای تأمین معیشت باعث مهاجرت گسترده اهالی به دیگر استانهای کشور شد. حجم گسترده مهاجرت باعث شد تا اهل سیاست و صاحبان مشاغل دولتی خروج اهالی استان به همراه وسایل منزلشان را ممنوع کنند. اهالی نیز در مقابل اثاث خانه را در منازل گذاشته و با دیوار کشیدن در جلوی درب خانهها آنها را بستهبندی کرده و خود برای یافتن لقمهای نان حلال برای گذران زندگی مهاجرت کردند. دیوار امنیتی مرزی میتواند از هجوم اشرار مسلح و سنگر گرفتن آنها در این خانههای خالی جلوگیری کند؟فراموش نکنیم فاصله شهر تهران تا زاهدان (مرکز استان سیستان و بلوچستان) ۱۵۶۷ کیلومتر است. این مسافت صرفاً یک راه طولانی فیزیکی نیست، بلکه فاصله بین سبک زندگی اهالی پایتخت با اهالی این استان، فاصله بین تخصیص امکانات به اهالی پایتخت و اهالی این استان و بسیار فاصلههای دیگر است. سوال اینجاست که چرا دولتهای مختلف ایران پس از پایان دفاع مقدس به تولید شغل در این استان نپرداختند؟
س و ب: دهلیزهای رستگاری
نخستین بحران پس از به سرانجام رسیدن انقلاب اسلامی ایران، بحرانهای قومیتی و مذهبی بود. این بحرانها در کردستان به درگیری مسلحانه با نظام نوپای جمهوری اسلامی انجامید. بنیانگذار انقلاب امام خمینی (ره) برای پیشگیری از رخ دادن اتفاقی مشابه در استان محروم و در عین حال حساس سیستان و بلوچستان در روز نهم فروردین ۱۳۵۸ طی حکمی خطاب به حضرت آیتالله سیدعلی خامنهای، میفرمایند: «به آن منطقه رفته به خواستههای اهالی محترم آن مناطق رسیدگی نمائید و انتظارات مردم دلیر آن دیار را برای اینجانب و اولیای امور گزارش دهید.»
چرا امام خمینی (ره) آیتالله خامنهای را که در تهران نیاز مبرمی به ایشان داشت، برای بررسی امور به این استان مأمور کردند؟ مقام معظم رهبری در اواخر سال ۱۳۵۶ توسط رژیم پهلوی به این استان تبعید شد که البته بعدها این تبعید خیر و برکت را برای اهالی این استان به همراه آورد. از آن تاریخ تاکنون دغدغه این استان مدام در کلام رهبری حس میشود. اما مأمور کردن ایشان به ساماندهی امور مردم منطقه در ابتدای انقلاب نشان از این میداد که معمار کبیر انقلاب نسبت به این منطقه حساس است و گزارشهای خوبی را از آنجا نخوانده؟
در وضعیت فعلی جمعیت شیعیان استان سیستان و بلوچستان ۸۹۸۱۸۴ نفر و جمعیت اهل سنت آن ۸۲۴۳۹۵ نفر است. عموم اهالی سیستان شیعه و عموم بلوچها اهل سنت هستند. در طول تاریخ مشاهده نشده که اهالی این استان دچار منازعات مذهبی شوند، اما امروزه اکثر سایتهای اینترنتی متعلق به پیروان این مذاهب به توهین به بزرگان قومی هم مشغولند و مرز عقیدتی میان آنها وجود دارد. این در صورتی است که سیستان و بلوچستان از دیرباز موطن دو قوم مهم سیستانی و بلوچ بوده و مردمان فارغ از هر مذهبی آزادانه در کنار هم به خوبی زیست کردهاند. توجه و رسیدگی به این منطقه خیر دنیا و آخرت را برای مسئولان به همراه دارد.
س و ب: مساله مهاجرت
اشاره شد که پس از حکمیت گلداسمیت در منازعه میان ایران ناصرالدین شاهی و انگلستان، مرزهای استان سیستان و بلوچستان محدود شد و به دلیل قرار گرفتن سرچشمه رود هیرمند در داخل خاک کشوری جدید به نام افغانستان، نظام آبیاری سنتی در این استان از بین رفت. از آن تاریخ تاکنون حکومتهای وقت ایران نتوانستهاند از طرق دیپلماتیک حق این استان [و البته کل ایران] را از آب هیرمند دریافت کنند و رفته رفته این استان به خشکسالی شدید دچار شد. دریاچه هامون یکی از بزرگترین دریاچههای آب شیرین در جهان، که زمانی غذای بسیاری از مردم را تأمین کرد و همه چیز استان به آن وابسته بود، خشک شد و اکنون فقط گرد و غبار و شنهای کف آن نوازشی به چشمهای اهالی میدهد.
پس از تسلط طالبان بر افغانستان، بیشترین کشتزارها و مزارع این کشور که با آب هیرمند و سرچشمههایش مشروب میشوند، به زیر کشت خشخاش رفت. صادرات تریاک و دیگر مواد افیونی به حدی سودآور شد که ایالت متحده آمریکا نتوانست از آن چشمپوشی کند. اکنون نیز با وجود دولت مردمی در افغانستان و حضور نیروهای بینالمللی، کشت خشخاش به مقیاسی وسیعتر از دوران طالبان در این کشور انجام میشود.چرا امام خمینی (ره) در اوایل انقلاب با وجودیکه نیاز مبرمی به حضور آیتالله خامنهای در تهران داشت، ایشان را برای بررسی امور به استان سیستان و بلوچستان مأمور کردند؟نخستین مرز زمینی برای صادرات این خشخاش و مواد افیونی حاصل از آن قطعاً مرز استان سیستان و بلوچستان ایران است. سادگی است اگر تأثیر این ترانزیت مخدر بر اهالی استان سیستان و بلوچستان را ناچیز بدانیم. اکنون کشاورزان استان که حرفه و پیشهای جز آن نداشته و ندارند برای کسب روزی خود به چه کارهای میپردازند؟ اگر به شغل خود وفادارند در چه نقطهای از کشور کشاورزی میکنند؟ در آن نقطه آیا زمین زراعی برای کشاورزان سیستان و بلوچستان به قدر کافی وجود دارد؟ برخورد میزبانان اهالی مهاجرت کرده از استان با میهمانانشان چگونه است؟
این مرز در همه شئون حتی فاصلههای جنسیتی را نیز موجب شده است. مسئولان این استان در دفتر حمایت از حقوق زنان و کودکان دادگستری بارها از فاصلههای موجود بین زنان و مردان در این استان گفت.نکاتی که در بالا مطرح شد، اهمیت پدیداری به نام «مرز» را در این استان نشان میدهد. میتوان با باز گذاشتن مرزها و دیدن به این مفهوم به عنوان یک پدیداری فرهنگی، عمران و آبادانی این استان را شاهد بود.دولتها اگر نمیخواهند برای این استان به عنوان بخشی از ایران هزینه بپردازند، حداقل بیایند و با برخی اصلاحات، امور این استان را به بومیان واگذار کنند. این استان آنقدر امکانات دارد که بتواند خود هزینههای خود را دربیاورد. باید حتماً به این استان رسیدگی شود نه اینکه بگذاریم مصیبتهایی مانند سیل داغی بر هم وطنان این استان وارد کند و بعد به فکر آنها بیفتیم. این استان آنقدر که هیچ چیز ندارد، که اگر هرچه سریعتر تأخیر در آبادانی آن جبران نشود، با هر پدیده ساده طبیعی هم ممکن است همه چیزش در هم بپاشد.
شفاپور مطرح کرد
؛طراحان مدولباس درجهبندی میشوند
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور از ارتقای فنی و درجهبندی توانمندی هنرمندان حوزه مد و لباس با برگزاری دورههای آموزشی ضمن خدمت خبر داد.
سیده مرضیه شفاپور دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس، با حضور در پنجمین ورکشاپ مد، مزونداری و برندسازی به گفتوگو و تبادل نظر با طراحان، مزونداران، مدیران عامل برندهای پوشاک کشور و علاقهمندان به این حوزه پرداخت.
شفاپور با اشاره به برنامههایی که برای توسعه، رشد و اعتلای مد و لباس کشور دارد، گفت: امیدوارم با همکاری و هم فکری شما فارغ از مسائل سیاسی و با نگاهی تخصصی و حرفهای به حوزه مد و لباس بتوانیم این حوزه را توسعه داده توانمندتر کنیم.
وی مسئله آموزش را از مباحث مهمی برشمرد که بعد از بهمن ماه (اتمام جشنواره فجر) به صورت جدی آن را پیگیری خواهد کرد و افزود: آموزشهای کوتاه مدت و بلند مدت در دستور کار ما قرار داد. آموزشهای کوتاه مدت برای افرادی که تجربه عملی در حوزه مد و لباس دارند ولی تحصیلات آکادمیک ندارند، برگزار میشود تا با کسب مدرک از این دورهها بتوانیم درجه هنری به این گروه از هنرمندان اعطا کنیم.
دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس در ادامه گفت: آموزشهای ضمن خدمت هم توسط گروههای متخصص به صورت ورکشاپ برگزار میشود و مدارک صادر شده برای شرکتکنندگان در ارتقای فنی و درجهبندی توانمندی هنرمندان تأثیرگذار خواهد بود. تصمیم داریم این امکان را فراهم کنیم که طراحان نیز مانند سایر حرفهها دارای درجه بندی و گرید تخصصی شوند که یکی از شاخصهای ارتقای این گرید حضور و موفقیت طراحان در جشنوارههای ملی خواهد بود.
شفاپور یکی دیگر از برنامههای خود را برقراری ارتباط حرفهای با خارج از کشور اعلام کرد و گفت: معتقد هستم اگر قرار است در جهان حرفی برای گفتن داشته باشیم باید از توانمندی هنریمان در حوزه مد و لباس استفاده کنیم. تنها هنری که میتواند در جهان امروز به حضور قوی ما در جهان منجر شود مد و لباس و استفاده از فرهنگ و پیشینه قوی ایرانی اسلامی در پوشاک است. تعاملاتی شکل گرفته که بر اساس آن طرحهای برتر جشنوارههای داخلی در رویدادهای مد کشورهای مختلف به نمایش در بیاید و گروههای منتخب خارجی نیز به ایران دعوت شوند تا یک تعامل دوطرفه سودآور در این حوزه ایجاد شود.
وی در واکنش به انتقاد یکی از حاضران که گفت «طراحان ما دستشان بسته است و نمیتوانند آنگونه که باید طرحهای خود را ارائه و به نمایش بگذارند»، گفت: من اینمسئله را قبول دارم اما نکتهای که باید گفته شود این است که خود طراحان ما موجب شدند این خلل در کار ایجاد شود. دو سال پیش نمایش زنده لباس (cat walk) اجرا میشد اما برخی اقدامات موجب لغو این برنامهها شد.
شفاپور در پایان گفت: ما در یک کشور اسلامی زندگی میکنیم و باید تابع قانون و مقررات کشور باشیم. معتقدم طراح میتواند از نمایش زنده لباس بهعنوان یک ابزار استفاده کند. بر همیناساس در حال رایزنی در اینباره و دریافت نظر مراجع تقلید و صاحبنظران هستم تا بتوانیم از این ابزار به نحو شایسته و قانونمدار استفاده کنیم. که البته نیازمند همراهی قانونمند و قوی شما هستیم.
اخبار
اسطورهای که مانا ماند
در کلاس درس، باوجدانی مثالزدنی، قضاوتی بیطرفانه و بیانی شیوا و ساده، از اساطیر و قالبهای نمایشی ایرانزمین سخن میگفت.
در پی درگذشت امیرکاووس بالازاده، بابک معماری محقق و پژوهشگر ادبیات نمایشی، یادداشتی نوشته و آن را در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است. معماری علاوه بر رابطه دوستی، شاگرد بالازاده نیز بود و در یادداشت کوتاه خود به خدمات و دستاوردهای ایناسطورهشناس اشاره کرده است.
مشروح متن یادداشت مذکور با عنوان «اسطورهای که مانا ماند»، به اینترتیب است:
آنروز باران میبارید. از ابرها و چشمها. هنوز صدای مادربزرگ بر روی نوار کاست خشداری، قصهای زمزمه میکرد از مردی که قصهگوی قصهها بود و اسطورههای کهن با زبانش، جان میگرفتند تا در گوشمان نجوایی از ریشهها و فرهنگی کند که سالهاست با ما متولد شده و میان این هیاهو، گم شده است. او این طفل گمشده را در آغوش میگرفت و به نزدمان میآورد تا بیرق کاویانی اساطیر را کاوه وار؛ که در طول دورانها از استادانی چون «دکتر مهرداد بهار»، «بهمن سرکارتی» و دیگران به دست گرفته بود، به دستمان هدیه دهد تا ریشهمان در خاکی کهن، جان بگیرد و قامتمان سر بر آسمان باشد از پیوندی جاودانه با تمدنی به وسعت هزارهها.او کسی نبود جز امیر کاووس بالازاده؛ تربیتشده در کتابخانه شماره ۹ و ۱۹ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فرهنگ و زبانهای باستانی از دانشگاه تهران. شخصیتی که در نزد استادانش همواره شاگردی متواضع بود و در زندگی مطبوعاتی و علمی خویش در هیبت یک خبرنگار برگزیده، پژوهشگر و استاد نمونه، جدای از نگارش کتب و پژوهش پیرامون اساطیر و نمایشهای ایرانی؛ همچون «اسطوره و ذهن اسطورهپرداز» و یا «نسخههای واتیکان» پیرامون نسخ موجود «تعزیه» در کلیسای واتیکان، بهعنوان شخصیتی تأثیرگذار، توانست علاوه بر عضویت در هیئت علمی دانشکده هنر و معماری واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی و نیز داوری رسالههای معتبر فراوان در سمت استاد راهنما، مشاور و داور، به تربیت شاگردانی بپردازد که خود هماکنون از اساتید دانشگاه هستند و خودش بهعنوان شناسنامه و سند هویت ملی ایران زمین، جریانساز فرهنگی ماندگار، لقب گیرد. افتخار شاگردی و دوستی با ایشان را از بیست سال پیش داشتم. آنجا که در کلاس درس، با وجدانی مثالزدنی، قضاوتی بیطرفانه و بیانی شیوا و ساده، از اساطیر و قالبهای نمایشی ایرانزمین سخن میگفت و در این راه با کتابشناسی بینظیرش و از طریق ارتباط با اساتیدی چون بهرام بیضایی، جلال ستاری و دیگران، بخشی از مقالات و یافتههای جدید ایشان را در اختیار دانشجویانش میگذاشت تا آنان با آخرین یافتههای موجود در این باره، آشنا شوند. این شاگردی همواره ادامه داشت حتی در آخرین گفتوگوی بنده با ایشان که پیرامون دورهای از تاریخ معاصر ایرانزمین بود؛ با همان شیرینی بحث و جدلهای استادی و شاگردی. در اینجا فارغ از هر چیزی، آنچه مطمح نظر است، نبود یک منبع گویای پژوهشی درباره اساطیر و قالبهای نمایشی ایران باستان تاکنون است که از این منظر، وی سرمایه بزرگی در مباحث فوق و تبارشناسی نمایشهای آیینی ایران، محسوب میشد و توانست نگاه بسیاری از کارگردانان و اهالی تئاتر را به این مقوله در اجرای آثار صحنهای، تغییر دهد. به هر روی پرسشهای زیادی در ذهن من و تاریخ برای همیشه در هالهای از ابهام ماند. زیرا آن روز که باران میبارید، زمین آغوشش را گشوده بود تا مردی را بغل گیرد که صدای مادربزرگ بر روی نوار کاست خشداری، قصهاش را زمزمه میکرد تا در گوشمان نجوایی از ریشهها و فرهنگی کند که سالهاست با ما متولد شده و میان این هیاهو، گم شده است.
روحش شاد و راهش پر رهرو باد.
مومنیشریف مطرح کرد؛
دیگران در کتابخانههای ما حضور دارند و ما در حال هزینهکرد هستیم
رئیس حوزه هنری گفت: کشورهای صاحب ادبیات در کتابخانههای کشور ما حضور دارند اما ناشران ما همچنان در حال هزینهکرد برای حضور در کنار این کتب هستند.
برنامه رادیویی تقاطع فرهنگ در گفتگو با محسن مومنی شریف رئیس حوزه هنری از آنتن رادیو گفتگو پخش شد. وی در گفتگو با اینبرنامه، با اشاره به عدم موفقیت ترجمه آثار ایرانی در برخی کشورها گفت: مترجم باید از کشور مقصد انتخاب شده و ناشر نیز باید متعلق به همان کشور باشد.تصمیم ترجمه آثار ایرانی به زبان سایر ملل، از حدود ۲ دهه گذشته آغاز شده و بهتازگی انجام شده است. در سال های اخیر اینروند از دست ما خارج شده بود و گاه ناشران کشورهای خارجی بدون اطلاع ما کتابهایمان را ترجمه و انتشار دادهاند. البته ما از این روند استقبال میکنیم.رئیس حوزه هنری ادامه داد: گاهی کتب معرفی شده از سوی داخل، در فضای انقلابی بودهاند که برای خارجیها جذاباند.. بنابراین از آنها استقبال می کنند. ما از همین طریق میتوانیم ادبیات کشور را جهانی کرده و جایگاه شایسته خود راه پیدا کنیم. نشر حوزه هنری برای حضور در نمایشگاههای خارجی فعال است و اخیرا نیز در نمایشگاه کتاب دهلی در هند حضور پیدا کردیم.
مومنی شریف در پایان گفت: قرار بود در اسفند ماه نیز در نمایشگاه بیروت حضور پیدا کنیم که برپایی ایننمایشگاه منتفی شد. کشورهای صاحب ادبیات در کتابخانه های ما حضور دارند ولی ناشران ایرانی همچنان در حال هزینه کرد برای حضور در کنار این کتب هستند.
اخبار
سازمان فرهنگی هنری برگزار میکند
آیین گرامیداشت یکصدمین سالگرد ولادت استاد شهید مطهری در فرهنگسرای ارسباران
آیین گرامیداشت یکصدمین سالگرد ولادت متفکر، فیلسوف و فقیه عالیمقام استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری با عنوان «مطهری و انقلاب جهانی اسلام» روز یکشنبه ۱۳ بهمن ماه با حضور رییس مجلس شورای اسلامی و جمعی از مسئولان فرهنگی کشور در فرهنگسرای ارسباران برگزار میشود.
به گزارش امتیاز، سعید صدراییان مدیر فرهنگی هنری منطقه ۳ و دبیر ستاد بزرگداشت یکصدمین سالگرد ولادت استاد شهید مرتضی مطهری از برگزاری مراسمی به این مناسبت خبر داد و گفت: در تقارن فرا رسیدن چهل و یکمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و یکصدمین سالروز ولادت متفکر، فیلسوف و فقیه عالیمقام استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری و در آستانه چهلمین روز شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، ویژهبرنامه «مطهری و انقلاب جهانی اسلام» از مجموعهبرنامههای یک قرن حضور (به مناسبت یکصدمین سال تولد استاد شهید) یکشنبه ۱۳ بهمن ماه ساعت ۱۵:۳۰ در فرهنگسرای ارسباران برگزار میشود.
وی با بیان اینکه این برنامه با حضور علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، حجتالاسلام میثم امرودی رییس سازمان فرهنگی هنری، تعدادی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران، جمعی از مسئولان فرهنگی کشور و خانواده شهید مطهری برگزار میشود، افزود: در این مراسم از تازهترین کتاب استاد شهید مطهری با عنوان «نظام خانوادگی اسلام» رونمایی خواهد شد.
صدراییان ضمن اشاره به چاپ کتابی که درباره زندگینامه استاد شهید با همکاری خانهموزه شهید مطهری در دست اقدام است، تصریح کرد: همچنین مجموعه پوستری شامل جملاتی از ایشان طراحی شده که علاوه بر به نمایش در آمدن در سطح شهر، مراکز سازمان فرهنگی هنری و هزار مسجد تهران، در فضای مجازی نیز منتشر میشود.
وی در پایان گفت: مسابقه بزرگ کتابخوانی از بخشهایی از کتاب «آینده انقلاب اسلامی ایران» اثر استاد مطهری دیگر برنامه پیشبینیشده است که از طریق «اپلیکیشن استاد مطهری» میتوانید در آن شرکت کنید. این اپلیکیشن از سایت motahari.ir یا با ارسال عدد یک به شماره ۱۰۰۰۴۰۴۴۰۴ قابل دریافت است.
علاقهمندان برای حضور در ویژهبرنامه «مطهری و انقلاب جهانی اسلام» به مناسبت یکصدمین سالگرد ولادت استاد شهید مطهری میتوانند به فرهنگسرای ارسباران واقع در خیابان دکتر شریعتی، بالاتر از پل سیدخندان، خیابان جلفا مراجعه کنند.
درون کاخمرمر چه خبر است؟
کاخ مرمر که امروز برای اولینبار بهروی خبرنگاران باز شد، تلفیقی از هنر ایرانی به کار رفته در یک ساختمان همراه با نمایش آثار هنری گنجینه موزههای بنیاد مستضعفان است.
کاخ مرمر که چندروز پیش پرویز فتاح رئیس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی خبر بازپسگیری آن را از مجمع تشخیص مصلحت نظام داده بود، برای اولینبار پیش از ظهر امروز یکشنبه ۶ بهمن بهروی خبرنگاران باز شد.
بهاینترتیب خبرنگاران از صبح دیروز وارد محیط سبز رنگ کاخ مرمر شدند؛ کاخی که اتفاقات مهمی در آن رخ داده و این موزه، از مقطع پیش از انقلاب تا حضور سران کشور در آن، از جمله برگزاری جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام، روزگار و کاربریهای متفاوتی را به خود دیده است. اما درهای آن هیچوقت به روی مردم و مخاطبان باز نشده بود تا درونش را ببینند.خبرنگاران از ورودی مجمع تشخیص وارد اینمجموعه شدند و از بخشهای مختلف آن بازدید کردند. اینمجموعه تاریخی بناست بهزودی توسط بنیاد مستضعفان به موزه هنر ایران تبدیل شود.تالار دوم گذر تاریخ اینکاخ، در واقع برای همنشینی سرشاخههای هنر ایران از آثار هخامنشی اشکانی و ساسانی است که به نمایش گذاشته شدهاند.حمیدرضا قنبری مدیر امور توسعه موزهای مؤسسه فرهنگی بنیاد مستضعفان در ابتدای بازدید خبرنگاران از مجموعه کاخ مرمر گفت: ۴۰۰ اثر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار اثر گنجینه بنیاد مستضعفان در این ساختمان به نمایش در آمده که آثاری از سههزار سال پیش، تا امروز را به نمایش میگذارند.وی گفت: مرمت و تجهیز این ساختمان و موزه هنوز تکمیل نشده اما قصد داریم آن را در دهه فجر افتتاح کنیم. فاز اول مرمت این بنا انجام شده است اما فاز دوم اردیبهشت ماه انجام خواهد شد. صفی پور از راهنماها این مجموعه، در این بازدید گفت: گنبد مشهور بنا، برگرفته از طرح گنبد شیخ لطفالله است که از بیرون، سه لایه دارد. از قسمت داخل هم در بخش مرکزی آن، ترنج آبیرنگی وجود دارد که حجاری آن را زیبا کرده است. حجاری پلهها نیز منحصر به فرد است.
تأثیر هنر هخامنشی و اسلامی را میتوان در این بخش دید. در طرفین، نقاشیهای استاد بهزاد و قسمتی از نقاشیهای پل ورسک و تخت جمشید قرار دارند. صفیپور همچنین در بخش دیگری از سخنانش خطاب به خبرنگاران گفت: در تالار نقش هم، تابلوهایی از سبکهای قهوهخانهای و نقاشیهایی روی تابلوهای جناقی وجود دارد که نمایی از فتحعلی شاه قاجار را نشان میدهد.تالار آئینه کاخ مرمر یکی از پرکارترین تالارهای آئینه در کشور است که سال ۱۳۱۷ ساخته شده است. این تالار، با فرش سفارشی ۱۷ در ۱۴ متری تزئین شده که توسط عمواقلو از بافندگان مشهدی بافته شده است.در این تالار از خاتم و آئینه کنار هم استفاده شده که چنینرویکردی ویژه همینکاخ است. در اینبازدید، تمام بخشهای ساختمان برای خبرنگاران باز شدند؛ بهجز ۵ تالار نور کتابت نگارین باستان ۱ و کهن و باستان ۲ و خاتم که در حال تکمیل هستند. پس از برگزاری مراسم افتتاحیه که قرار است دهه فجر انجام شود، عموم علاقهمندان میتواند از همه بخشهای اینمکان فرهنگی تاریخی، بازدید کنند و برای آن بلیت ورودی در نظر گرفته خواهد شد. اما بازدیدها در قالب تور و همراه راهنما خواهد بود. همچنین برای رفع مشکلات امنیتی، درِ ویژهای برای این کاخ از خیابان ولیعصر (عج) باز خواهد شد.
|
|
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/4211/18986/74162
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/4211/18986/74163
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/4211/18986/74164
آدرس مطلب: http://emtiazdaily.ir/newspaper/page/4211/18986/74165
|
عناوین این صفحه
- دغدغه مرد خدا؛ آبادانی در تاریخ و محرومیت در دوران معاصر
- ؛طراحان مدولباس درجهبندی میشوند
- اخبار
- اخبار